بَابُ الْعَرْشِ وَ الْكُرْسِیِّ
1- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِیِّ رَفَعَهُ قَالَ سَأَلَ الْجَاثَلِیقُ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع فَقَالَ أَخْبِرْنِی عَنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ یَحْمِلُ الْعَرْشَ أَمِ الْعَرْشُ یَحْمِلُهُ فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ حَامِلُ الْعَرْشِ وَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَا فِیهِمَا وَ مَا بَیْنَهُمَا وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ اللَّهَ یُمْسِكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زالَتا إِنْ أَمْسَكَهُما مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ كانَ حَلِیماً غَفُوراً قَالَ فَأَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِهِ وَ یَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ یَوْمَئِذٍ ثَمانِیَةٌ فَكَیْفَ قَالَ ذَلِكَ وَ قُلْتَ إِنَّهُ یَحْمِلُ الْعَرْشَ وَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع إِنَّ الْعَرْشَ خَلَقَهُ اللَّهُ تَعَالَى مِنْ أَنْوَارٍ أَرْبَعَةٍ نُورٍ أَحْمَرَ مِنْهُ احْمَرَّتِ الْحُمْرَةُ وَ نُورٍ أَخْضَرَ مِنْهُ اخْضَرَّتِ الْخُضْرَةُ وَ نُورٍ أَصْفَرَ مِنْهُ اصْفَرَّتِ الصُّفْرَةُ وَ نُورٍ أَبْیَضَ مِنْهُ ابْیَضَّ الْبَیَاضُ وَ هُوَ الْعِلْمُ الَّذِی حَمَّلَهُ اللَّهُ الْحَمَلَةَ وَ ذَلِكَ نُورٌ مِنْ عَظَمَتِهِ فَبِعَظَمَتِهِ وَ نُورِهِ أَبْصَرَ قُلُوبُ الْمُؤْمِنِینَ وَ بِعَظَمَتِهِ وَ نُورِهِ عَادَاهُ الْجَاهِلُونَ وَ بِعَظَمَتِهِ وَ نُورِهِ ابْتَغَى مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ مِنْ جَمِیعِ خَلَائِقِهِ إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ بِالْأَعْمَالِ الْمُخْتَلِفَةِ وَ الْأَدْیَانِ الْمُشْتَبِهَةِ فَكُلُّ مَحْمُولٍ یَحْمِلُهُ اللَّهُ بِنُورِهِ وَ عَظَمَتِهِ وَ قُدْرَتِهِ لَا یَسْتَطِیعُ لِنَفْسِهِ ضَرّاً وَ لَا نَفْعاً وَ لَا مَوْتاً وَ لَا
حَیَاةً وَ لَا نُشُوراً فَكُلُّ شَیْءٍ مَحْمُولٌ وَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى الْمُمْسِكُ لَهُمَا أَنْ تَزُولَا وَ الْمُحِیطُ بِهِمَا مِنْ شَیْءٍ وَ هُوَ حَیَاةُ كُلِّ شَیْءٍ وَ نُورُ كُلِّ شَیْءٍ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى عَمَّا یَقُولُونَ عُلُوّاً كَبِیراً قَالَ لَهُ فَأَخْبِرْنِی عَنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَیْنَ هُوَ فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع هُوَ هَاهُنَا وَ هَاهُنَا وَ فَوْقُ وَ تَحْتُ وَ مُحِیطٌ بِنَا وَ مَعَنَا وَ هُوَ قَوْلُهُ ما یَكُونُ مِنْ نَجْوى ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ وَ لا أَدْنى مِنْ ذلِكَ وَ لا أَكْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ ما كانُوا فَالْكُرْسِیُّ مُحِیطٌ بِالسَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَا بَیْنَهُمَا وَ مَا تَحْتَ الثَّرَى وَ إِنْ تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ یَعْلَمُ السِّرَّ وَ أَخْفَى وَ ذَلِكَ قَوْلُهُ تَعَالَى وَسِعَ كُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لا یَؤُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ فَالَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ هُمُ الْعُلَمَاءُ الَّذِینَ حَمَّلَهُمُ اللَّهُ عِلْمَهُ وَ لَیْسَ یَخْرُجُ عَنْ هَذِهِ الْأَرْبَعَةِ شَیْءٌ خَلَقَ اللَّهُ فِی مَلَكُوتِهِ الَّذِی أَرَاهُ اللَّهُ أَصْفِیَاءَهُ وَ أَرَاهُ خَلِیلَهُ ع فَقَالَ وَ كَذلِكَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَكُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِیَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ وَ كَیْفَ یَحْمِلُ حَمَلَةُ الْعَرْشِ اللَّهَ وَ بِحَیَاتِهِ حَیِیَتْ قُلُوبُهُمْ وَ بِنُورِهِ اهْتَدَوْا إِلَى مَعْرِفَتِهِ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 175 روایة: 1@*@
ترجمه :
جاثلیق از امیرالمؤمنین علیهالسلام پرسید و گفت: بمن بگو آیا خداى عز و جل عرش را حمل میكند یا عرش او را حمل مىنماید؟ حضرت فرمود: خداى عز و جل حامل عرش و آسمانها و زمین و آنچه در آنها و میان آنهاست میباشد و این گفتار خود خداى عز و جل است (41 سوره 35) «خدا آسمانها و زمین را نگه مىدارد كه نیفتد جز او هیچكس نگهشان نمىدارد و او بردبار و آمرزنده است. جاثلیق گفت: پس چگونه خدا فرماید (17 سوره 69) در آنروز هشت نفر عرش پروردگار ترا در بالایشان حمل كنند و شما گفتى خدا عرش و آسمانها و زمین را حمل كند. حضرت فرمود: همانا خداى تعالى عرشرا از چهار نور آفرید: نور سرخى كه هر سرخى از آن سرخى گرفت و نور سبزیكه هر سبزى از آن سبزى یافت و نور زردیكه هر زردى از آن زردى گرفت و نور سفیدیكه هر سفیدى از آن سفید شد و آن دانشى است كه خدا بحاملین عطا فرموده است و آن نوریست از عظمت او، پس خدا به سبب عظمت و نورش دلهاى مؤمنانرا بینا كرده و بهمان سبب نادانان با او دشمنى كرده و بهمان سبب تمام مخلوق او كه در آسمانها و زمینند با اعمال مختلف و دینهاى همانند بسویش وسیله جویند آنها كه از طریقیكه خود او تعیین كرده رفتند بحق رسیدند و كسانیكه بفكر خود و تقلید گمراهان تكیه كردند گمراه شدند و بت و خورشید و ماه و ستاره و امثال آنرا پرستیدند بنابراین همگى محمولند و خدا آنها را به سبب نور و عظمت و قدرتش حمل كند و آنها بر زیان و سود و مرگ و زندگى و برخاستن از گور خود توانائى ندارند، همه چیز محمولست و خداى تبارك و تعالى آسمان و زمین و آنچه را به آنها احاطه دارد از افتادن نگهدارد و خداست زندگى هر چیز و روشنى هر چیز، منزهست و برترى بزرگى دارد از آنچه بنا حق گویند. جاثلیق گفت: بمن خبر ده كه خدا در كجاست؟ امیرالمؤمنین فرمود، او اینجاست و اینجا و بالا و پائین و محیط بر ما و همراه ما چنانكه فرماید «رازگوئى میان سه نفر نباشد جز این كه خدا چهارمین آنها و نه میان پنج نفر جز اینكه او ششمین آنها و نه كمتر از این و نه بیشتر باشد جز اینكه هر كجا باشند خدا با آنهاست» بنابراین كرسى به آسمانها و زمین و فضا و زیر خاك احاطه دارد و اگر به گفتارت آواز بردارى او راز و پنهانترا از آنرا مىداند و همین است معنى قول خداى تعالى (255 سوره 2) كرسى خدا آسمانها و زمین را فرا گرفته و نگهداشتن بر او سنگینى نمیكند و او والا و بزرگست، پس كسانیكه عرشرا حمل كنند دانشمندانى هستند كه خدا علم خود را به آنها عطا فرموده و آنچه خدا در ملكوتش آفریده و به برگزیدگان و خلیلش ابراهیم علیهالسلام نموده از این چهار نور بیرون نیست كه فرموده است (75 سوره 6) «بدینسان ملكوت آسمانها و زمین را بابراهیم نمودیم و براى اینكه از اهل یقین باشد «چگونه ممكن است حاملین عرش خدا را حمل كنند با آنكه بسبب زندگى او دلهاى ایشان زنده گشته و بسبب نور او بمعرفتش راهنمائى شدهاند.
توضیح عرش در لغت بمعنى سایبان و تخت است و در زبان اخبار گاهى بمعنى فلك بزرگ محیط بر همه افلاك و گاهى بمعنى آنچه غیر خداست از عقل و روح و جسم و گاهى بمعنى علم خدا بطور كلى یا علمیكه برسل و ائمه میدهد بكار میرود كه در این حدیث و حدیث بعد معنى اخیر مناسب است ولى سائل گمان كرده است كه عرش بمعنى تخت است و خدا العیاذ باللهروى آن نشسته است و چون عرشرا هشت نفر حمل كنند خدا هم حمل شده است پس او محمول خواهد بود.
2- أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَى قَالَ سَأَلَنِی أَبُو قُرَّةَ الْمُحَدِّثُ أَنْ أُدْخِلَهُ عَلَى أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع فَاسْتَأْذَنْتُهُ فَأَذِنَ لِی فَدَخَلَ فَسَأَلَهُ عَنِ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَ فَتُقِرُّ أَنَّ اللَّهَ مَحْمُولٌ فَقَالَ أَبُو الْحَسَنِ ع كُلُّ مَحْمُولٍ مَفْعُولٌ بِهِ مُضَافٌ إِلَى غَیْرِهِ مُحْتَاجٌ وَ الْمَحْمُولُ اسْمُ نَقْصٍ فِی اللَّفْظِ وَ الْحَامِلُ فَاعِلٌ وَ هُوَ فِی اللَّفْظِ مِدْحَةٌ وَ كَذَلِكَ قَوْلُ الْقَائِلِ فَوْقَ وَ تَحْتَ وَ أَعْلَى وَ أَسْفَلَ وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنى فَادْعُوهُ بِها وَ لَمْ یَقُلْ فِی كُتُبِهِ إِنَّهُ الْمَحْمُولُ بَلْ قَالَ إِنَّهُ الْحَامِلُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ الْمُمْسِكُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولَا وَ الْمَحْمُولُ مَا سِوَى اللَّهِ وَ لَمْ یُسْمَعْ أَحَدٌ آمَنَ بِاللَّهِ وَ عَظَمَتِهِ قَطُّ قَالَ فِی دُعَائِهِ یَا مَحْمُولُ قَالَ أَبُو قُرَّةَ فَإِنَّهُ قَالَ وَ یَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ یَوْمَئِذٍ ثَمانِیَةٌ وَ قَالَ الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ
فَقَالَ أَبُو الْحَسَنِ ع الْعَرْشُ لَیْسَ هُوَ اللَّهَ وَ الْعَرْشُ اسْمُ عِلْمٍ وَ قُدْرَةٍ وَ عَرْشٍ فِیهِ كُلُّ شَیْءٍ ثُمَّ أَضَافَ الْحَمْلَ إِلَى غَیْرِهِ خَلْقٍ مِنْ خَلْقِهِ لِأَنَّهُ اسْتَعْبَدَ خَلْقَهُ بِحَمْلِ عَرْشِهِ وَ هُمْ حَمَلَةُ عِلْمِهِ وَ خَلْقاً یُسَبِّحُونَ حَوْلَ عَرْشِهِ وَ هُمْ یَعْمَلُونَ بِعِلْمِهِ وَ مَلَائِكَةً یَكْتُبُونَ أَعْمَالَ عِبَادِهِ وَ اسْتَعْبَدَ أَهْلَ الْأَرْضِ بِالطَّوَافِ حَوْلَ بَیْتِهِ وَ اللَّهُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى كَمَا قَالَ وَ الْعَرْشُ وَ مَنْ یَحْمِلُهُ وَ مَنْ حَوْلَ الْعَرْشِ وَ اللَّهُ الْحَامِلُ لَهُمُ الْحَافِظُ لَهُمُ الْمُمْسِكُ الْقَائِمُ عَلَى كُلِّ نَفْسٍ وَ فَوْقَ كُلِّ شَیْءٍ وَ عَلَى كُلِّ شَیْءٍ وَ لَا یُقَالُ مَحْمُولٌ وَ لَا أَسْفَلُ قَوْلًا مُفْرَداً لَا یُوصَلُ بِشَیْءٍ فَیَفْسُدُ اللَّفْظُ وَ الْمَعْنَى قَالَ أَبُو قُرَّةَ فَتُكَذِّبُ بِالرِّوَایَةِ الَّتِی جَاءَتْ أَنَّ اللَّهَ إِذَا غَضِبَ إِنَّمَا یُعْرَفُ غَضَبُهُ أَنَّ الْمَلَائِكَةَ الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ یَجِدُونَ ثِقْلَهُ عَلَى كَوَاهِلِهِمْ فَیَخِرُّونَ سُجَّداً فَإِذَا ذَهَبَ الْغَضَبُ خَفَّ وَ رَجَعُوا إِلَى مَوَاقِفِهِمْ فَقَالَ أَبُو الْحَسَنِ ع أَخْبِرْنِی عَنِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مُنْذُ لَعَنَ إِبْلِیسَ إِلَى یَوْمِكَ هَذَا هُوَ غَضْبَانُ عَلَیْهِ فَمَتَى رَضِیَ وَ هُوَ فِی صِفَتِكَ لَمْ یَزَلْ غَضْبَانَ عَلَیْهِ وَ عَلَى أَوْلِیَائِهِ وَ عَلَى أَتْبَاعِهِ كَیْفَ تَجْتَرِئُ أَنْ تَصِفَ رَبَّكَ بِالتَّغْیِیرِ مِنْ حَالٍ إِلَى حَالٍ وَ أَنَّهُ یَجْرِی عَلَیْهِ مَا یَجْرِی
عَلَى الْمَخْلُوقِینَ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى لَمْ یَزُلْ مَعَ الزَّائِلِینَ وَ لَمْ یَتَغَیَّرْ مَعَ الْمُتَغَیِّرِینَ وَ لَمْ یَتَبَدَّلْ مَعَ الْمُتَبَدِّلِینَ وَ مَنْ دُونَهُ فِی یَدِهِ وَ تَدْبِیرِهِ وَ كُلُّهُمْ إِلَیْهِ مُحْتَاجٌ وَ هُوَ غَنِیٌّ عَمَّنْ سِوَاهُ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 177 روایة: 2 @*@
ترجمه :
ابو قرة محدث بر حضرت امام رضا علیهالسلام وارد شد و از مسائل حلال و حرام پرسید، سپس عرض كرد: شما قبول دارید كه خدا محمولست؟ حضرت فرمود: هر محمولى فعلى بر او واقع شده كه بدیگرى نسبت دارد (و آن فعل حمل است كه بحامل نسبت دارد) و «محمول» اسمى است كه در تعبیر دلالت بر نقص دارد و «حامل» فاعل است و در تعبیر دلالت بر مدح دارد و همچنین است قول آنكه گوید: زبر، زیر، بالا، پائین، (كه زبر و بالا دلالت بر مدح دارد و زیر و پائین دلالت بر نقص) و خدا فرموده است (110 سوره 17) «خدا را نامهاى نیكوست، او را به آنها بخوانید» و در هیچیك از كتب آسمانى خود نفرموده است كه او محمولست بلكه گفته است او حامل است در خشكى و دریا (فرزندان آدمرا در آیه 70 سوره 18) و نگهدار آسمانها و زمین است از افتادن (در آیه 41 سوره 35) و غیر خدا محمولست و هیچگاه از كسیكه بخدا و عظمتش ایمان دارد شنیده نشده كه در دعاى خود گوید «یا محمول» ابوقرة گفت: خدا خود فرموده است: در آنروز عرش پروردگار ترا هشت نفر در بالایشان حمل كنند» و باز فرموده است (7 سوره 40) كسانى كه عرش را حمل میكنند» حضرت ابو الحسن علیهالسلام فرمود: عرش كه خدا نیست عرش نام علم و قدرتست و عرشى است كه همه چیز در اوست (اشاره بمعنى اول و دومیست كه در توضیح بیان كردیم) آنگاه فعل حملرا بغیر خود كه مخلوقى از مخلوقاتش باشد نسبت داده است بدین جهت كه از آن مخلوق بسبب حمل عرشش عبادت خواسته است، حاملان عرش حاملان علم خدایند و مخلوقى هستند كه گرد عرش او تسبیح گویند و بعلم او كار كنند و فرشتگانى هستند كه كردارهاى بندگانش را نویسند و از اهل زمین بسبب طواف گرد خانه خویش عبادت خواسته است (پس از هر مخلوقى بنوعى خاص عبادت خواسته است) و خدا بر عرش تسلط دارد چنانچه فرمود (و در باب سابق بیان شد) و عرش و آنها كه حملش كنند و آنها كه گردش باشند (همگى نسبت بخدا محمولند) و خدا حامل آنها و حافظ آنها و نگهدارنده آنهاست و بپا دارنده هر جان و بالاى هر چیز و بر همه چیز است و نسبت بخدا كلمه محمول و اسفل بتنهائى بدون اینكه بكلمه دیگرى بچسبد نباید گفت تا لفظ و معنى خراب شود (زیرا اسماء خدایتعالى توفیقى است «و محمول و اسفل» علاوه بر اینكه دلالت بر نقص و احتیاج دارد در هیچ دعائى نسبت بخدا گفته نشده است ولى جایز است بكلمه دیگر بچسبد و مثلاً گفته شود عرش خدا خشم كند، فرشتگانیكه عرش را حمل میكنند از سنگینى دوش خود خشم او را دریابند و بسجده در افتند و چون خشم خدا برود و دوش آنها سبك شود و بجایگاه خویش (حالت اولیه) برگردند، حضرت فرمود: بمن بگو از زمانیكه خدا شیطانرا لعنت كرده و بر او خشمگین شده است تا امروز كى از او خشنود گشته است طبق بیان تو كه خدا همیشه بر شیطان و دوستان و پیروانش خشمگین است (پس باید از آنزمان تا حال حاملان عرش در سجود باشند، بعلاوه) چگونه جرأت میكنى كه پروردگار ترا به دگرگون شدن از حالى بحالى نسبت دهى و بگوئى آنچه بر مخلوق وارد میشود بر او هم وارد شود، او منزه است. متعالىست، پا بر جاست همراه نابود شوندگان، بىدگرگونیست همراه دگرگونان، بىعوض شدنست همراه عوض شوندگان، هر چیز جز او در قبضه او و تحت تدبیر اوست و همگى باو محتاج و او از غیر خود بىنیاز است.
3- مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنْ رِبْعِیِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ وَسِعَ كُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فَقَالَ یَا فُضَیْلُ كُلُّ شَیْءٍ فِی الْكُرْسِیِّ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ كُلُّ شَیْءٍ فِی الْكُرْسِیِ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 179 روایة: 3@*@
ترجمه :
فضیل گوید: از امام صادق علیهالسلام راجع بقول خداى عز و جل «كرسى خدا آسمانها و زمینها را در بر دارد» پرسیدم فرمود: اى فضیل همه چیز در كرسى است، آسمانها و زمین و همه چیز در كرسى است (و عرش بر كرسى و همه چیز احاطه دارد).
4- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحَجَّالِ عَنْ ثَعْلَبَةَ بْنِ مَیْمُونٍ عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ وَسِعَ كُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَسِعْنَ الْكُرْسِیَّ أَمِ الْكُرْسِیُّ وَسِعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ فَقَالَ بَلِ الْكُرْسِیُّ وَسِعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ الْعَرْشُ وَ كُلَّ شَیْءٍ وَسِعَ الْكُرْسِیُ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه:179 روایة: 4 @*@
ترجمه :
زرارة گوید از حضرت صادق علیهالسلام راجع بقول خداى جل و عز «وسع كرسیه السماوات و الارض» پرسیدم كه آیا آسمانها و زمین كرسى را در بر دارند یا كرسى آسمانها و زمین را در بردارد فرمود بلكه كرسى آسمانها و زمین و عرش را در بردارد (پس كرسى مرفوع است و فاعل وسع) و كرسى همه چیز را در بردارد.
5- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُكَیْرٍ عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَسِعَ كُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَسِعْنَ الْكُرْسِیَّ أَوِ الْكُرْسِیُّ وَسِعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ فَقَالَ إِنَّ كُلَّ شَیْءٍ فِی الْكُرْسِیِ
@@ اصول كافى جلد 1 صفحه: 179 روایة: 5 @*@
ترجمه :
زرارة گوید از حضرت صادق درباره قول خداى عزوجل «وسع كرسیه السماوات و الارض» پرسیدم كه آسمانها و زمین كرسى را در بر دارند یا كرسى آسمانها و زمین را در بردارد فرمود: همه چیز در كرسى جا دارد.
6- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ حَمَلَةُ الْعَرْشِ وَ الْعَرْشُ الْعِلْمُ ثَمَانِیَةٌ أَرْبَعَةٌ مِنَّا وَ أَرْبَعَةٌ مِمَّنْ شَاءَ اللَّهُ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 179 روایة: 6 @*@
ترجمه :
امام صادق علیهالسلام فرمود: حاملین عرش و عرش بمعنى علم است هشت نفرند: چهار كس از ما و چهار كس از آنها كه خدا خواهد.
توضیح مجلسى ره فرماید حدیثى از حضرت امام كاظم (ع) رسیده است كه حاملین عرش روز قیامت هشت نفرند چهار نفر از پیشینیان و آنها نوح و ابراهیم و موسى و عیسى باشند و چهار نفر از آخرین و آنها محمد و على و حسن و حسین باشند.
7- مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ كَثِیرٍ عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّیِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ كانَ عَرْشُهُ
عَلَى الْماءِ فَقَالَ مَا یَقُولُونَ قُلْتُ یَقُولُونَ إِنَّ الْعَرْشَ كَانَ عَلَى الْمَاءِ وَ الرَّبُّ فَوْقَهُ فَقَالَ كَذَبُوا مَنْ زَعَمَ هَذَا فَقَدْ صَیَّرَ اللَّهَ مَحْمُولًا وَ وَصَفَهُ بِصِفَةِ الْمَخْلُوقِ وَ لَزِمَهُ أَنَّ الشَّیْءَ الَّذِی یَحْمِلُهُ أَقْوَى مِنْهُ قُلْتُ بَیِّنْ لِی جُعِلْتُ فِدَاكَ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ حَمَّلَ دِینَهُ وَ عِلْمَهُ الْمَاءَ قَبْلَ أَنْ یَكُونَ أَرْضٌ أَوْ سَمَاءٌ أَوْ جِنٌّ أَوْ إِنْسٌ أَوْ شَمْسٌ أَوْ قَمَرٌ فَلَمَّا أَرَادَ اللَّهُ أَنْ یَخْلُقَ الْخَلْقَ نَثَرَهُمْ بَیْنَ یَدَیْهِ فَقَالَ لَهُمْ مَنْ رَبُّكُمْ فَأَوَّلُ مَنْ نَطَقَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ الْأَئِمَّةُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ فَقَالُوا أَنْتَ رَبُّنَا فَحَمَّلَهُمُ الْعِلْمَ وَ الدِّینَ ثُمَّ قَالَ لِلْمَلَائِكَةِ هَؤُلَاءِ حَمَلَةُ دِینِی وَ عِلْمِی وَ أُمَنَائِی فِی خَلْقِی وَ هُمُ الْمَسْئُولُونَ ثُمَّ قَالَ لِبَنِی آدَمَ أَقِرُّوا لِلَّهِ بِالرُّبُوبِیَّةِ وَ لِهَؤُلَاءِ النَّفَرِ بِالْوَلَایَةِ وَ الطَّاعَةِ فَقَالُوا نَعَمْ رَبَّنَا أَقْرَرْنَا فَقَالَ اللَّهُ لِلْمَلَائِكَةِ اشْهَدُوا فَقَالَتِ الْمَلَائِكَةُ شَهِدْنَا عَلَى أَنْ لَا یَقُولُوا غَداً إِنَّا كُنَّا عَنْ هذا غافِلِینَ. أَوْ تَقُولُوا إِنَّما أَشْرَكَ آباؤُنا مِنْ قَبْلُ وَ كُنَّا ذُرِّیَّةً مِنْ بَعْدِهِمْ أَ فَتُهْلِكُنا بِما فَعَلَ الْمُبْطِلُونَ یَا دَاوُدُ وَلَایَتُنَا مُؤَكَّدَةٌ عَلَیْهِمْ فِی الْمِیثَاقِ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 180 روایة: 7@*@
ترجمه :
داود رقى گوید: از امام صادق(ع) راجع بقول خداى عزوجل «و عرش خدا بر آب بود»پرسیدم فرمود: در اینباره چه مىگویند؟ عرض كردم: میگویند عرش روى آب بود و پروردگار بالاى آن، فرمود: دروغ گویند، هر كه این گمان كند خدا را محمول قرار داده و او را به صفت مخلوق وصف كرده است و او را لازم آید كه چیزیكه خدا را حمل مىكند تواناتر از او باشد. عرض كردم قربانت گردم شما برایم بیان كنید، فرمود: پیش از آنكه زمین یا آسمانى یا جن و انسى یا خورشید و ماهى باشد، خدا دینش را و عملش را به آب عطا فرمود، (مقصود از آب مادهاى است كه قابلیت خلق پیغمبران را دارد مرآت) چون خدا خواست مخلوق را بیافریند ایشان را در برابر خویش پراكنده ساخت و به آنها گفت: پروردگار شما كیست؟ نخستین كسى كه سخن گفت رسول خدا (ص) و امیرالمؤمنین علیهالسلام و ائمه صلوات الله علیهم بودند كه گفتند: توئى پروردگار ما، خدا بایشان علم و دین عطا كرد سپس به فرشتگان فرمود: اینان حملان دین و علم من و امینان من در میان خلقم و مسؤلانند، آنگاه به فرزندان آدم گفت: بربوبیت خدا و ولایت و اطاعت این اشخاص اعتراف كنید، گفتند، آرى اى پروردگار ما اعتراف نمودیم، پس خدا بفرشتگان فرمود: گواه باشید، فرشتگان گفتند: گواهى دهیم و این پیمان براى آن بود كه فردا نگویند ما از آن بىخبر بودیم یا آنكه بگویند: پدران ما از پیش مشرك شدند و ما هم فرزندان پس از آنها بودیم، ما را به آنچه اهل باطل كردند هلاك میكنى؟ اى داود ولایت ما در زمان پیمانگیرى بر ایشان مؤكد گشته است.