آیه
وَمَن یَعْشُ عَن ذِکْرِ الرَّحْمَنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطَاناً فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ
وَإِنَّهُمْ لَیَصُدُّونَهُمْ عَنِ السَّبِیلِ وَیَحْسَبُونَ أَنَّهُم مُّهْتَدُونَ
ترجمه
و هر که از یاد خدای رحمن روی گردان شود شیطانی بر او میگماریم که همراه و دمساز وی گردد.
و آنها (شیاطین) مردم را از راه (حقّ) باز میدارند ولی گمان میکنند که هدایت یافتهاند.
نکته ها
آیات قبل، سخن از کفّار و غرق شدن در مادیات بود، این آیه یکی از آثار غوطهور شدن در زر و زیور را بیان میکند.
«یعش» از «عشو» به معنای آفتی در چشم است که سبب ضعف دید میگردد. این کلمه هرگاه با حرف «عن» همراه باشد به معنای اعراض کردن است.
سیاست شیطان گام به گام است: «خطوات»**بقره، 168.***
مرحله اول القای وسوسه است. «وسوس الیه»**طه، 120.***
در مرحله دوم تماس میگیرد. «مسّهم طائف»**اعراف، 201.***
مرحله سوم در قلب فرو میرود. «فی صدور الناس»**ناس، 5 .***
مرحله چهارم در روح میماند. «فهو له قرین»**زخرف، 36.***
مرحله پنجم انسان را عضو حزب خود قرار میدهد. «حزب الشیطان»**مجادله، 19.***
مرحله ششم سرپرست انسان میشود. «و من یتخد الشیطان ولیاً»**نساء، 119.***
مرحله هفتم انسان خود یک شیطان میشود. «شیاطین الانس و...»**انعام، 112.***
امام علی علیه السلام در نهج البلاغه میفرماید: شیطان در روح انسان تخم گذاری میکند. «فباض و فرّخ فی صدورهم»** نهجالبلاغه، خطبه 7.***
آثار اعراض از یاد خدا
1. باز ماندن از راه خیر. «لیصدونهم عن السبیل»
2. انحراف فکری که خیال میکند هدایت یافته است. «یحسبون انهم مهتدون»
3. دیگر موعظهپذیر نیست. «و اذا ذکروا لا یذکرون»**صافّات، 13.***
4. توبه نمیکند چون خود را کج نمیداند.
5. زندگی نکبت بار دارد. «و مَن أعرض عن ذکری فانّ له مَعیشةً ضَنکا»**طه، 124.***
6. کسی که در دنیا از دیدن حقّ کور است، «یعش» در آخرت نیز کور محشور میشود. «من کان فی هذه اعمی فهو فی الاخرة اعمی»**اسراء، 72.***
شیطانِ همراه، ممکن است از دوستان ناباب یا همسر و فرزند یا شریک فاسد باشد. به همین دلیل کلمه شیطان نکره ذکر شده است تا شامل هر نوع شیطانی شود.
نماز، ذکر رحمن است، «اقم الصلاة لذکری»**طه، 14.*** قرآن، ذکر رحمن است، «نحن نزلنا الذکر»**حجر، 9.*** پس هر کس از نماز و قرآن اعراض کند دچار سلطه شیطان همراه میشود. «فهو له قرین»
پیام ها
1- سلطه شیطان در اثر اعمال خود ماست. «و من یعش... نقیّض»
2- دل یا جای رحمن است یا شیطان. «و من یعش عن ذکر الرّحمن نقیض له شیطاناً»
3- کیفر روی گردانی از سرچشمه رحمت، بندگی شیطان سلطهگر است. «فهو له قرین»
4- تلاش شیطان برای بازداشتنن انسان از راه حقّ جدّی است. «انّهم لیصدّونهم»
5 - بدتر از انحراف عملی، انحراف فکری است. «یحسبون انّهم مهتدون»