انسان مقصودی برتر و فراتر از «خودسازی» و «قرب الی الله» که هدف نهایی خلقت او است، ندارد؛ اما باید توجه داشت که «خودسازی» و «خودشناسی» آن چنان به هم وابسته و در هم تنیده‌اند که می‌توان گفت دو روی یک سکه‌اند. «خودسازی» چیزی جز تلاش برای تعالی هر چه بیشتر در جهت «قرب الی الله» نیست، و «قرب الی الله» نیز همواره با «معرفت الله» قرین است. به راستی مگر می‌توان بدون «شناخت مقصد» در جهت نزدیکی و رسیدن به آن تلاش کرد؟ در نگاهی عمیق و دقیق، همان‌گونه که اشاره کردیم، «معرفت» و «قرب» دو روی یک سکه‌اند و بدین سان، معرفتِ بیشتر به معنای قرب بیشتر، و قرب بیشتر نشانه معرفت بیشتر است.
از سوی دیگر براساس حدیث شریف: مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدْ عَرَفَ رَبَّهُ** بحارالانوار، جلد 2، باب 9، روایت 22.***، «معرفت رب» و «معرفت نفس» به هم گره خورده‌اند و آن دو نیز دو روی یک سکه‌اند. بدین ترتیب، حقیقت خودسازی، خودشناسی است ؛ چرا که «خودسازی» و «معرفت الله» قرین یکدیگرند، و «معرفت الله» و «معرفت نفس» نیز عِدل یکدیگر دانسته شده‌اند. بنابراین نقطه مرکزی و محور خودسازی را باید «خودشناسی» و معرفت گوهر وجودی انسان دانست.
برای نیل به معرفت گوهر وجود انسان باید از زمزم جوشان کلام خداوند نوشید و از ره آورد آموزه های وحیانی و دست آوردهای قطعی عقلی و تجربی بشر، به شناخت هویت واقعی انسان و هدف آفرینش و چگونگی دست یابی به آن نایل گشت. در این راستا، استاد وارسته و فیلسوف فرزانه و حکیم متأله، حضرت آیة الله مصباح یزدی، دام ظله العالی، در مباحث «خودشناسی برای خودسازی» خویش، با اتکا بر آموزه های وحیانی و نقلی و
﴿ صفحه 12﴾
دست آوردهای حکمی و فلسفی، تلاشِ گران قدری برای شناسایی هویت و گوهر وجودی انسان و هدف متعالی او و نیز راه کار خودسازی مبذول داشته‌اند و حقاً در کنار سایر آثار و دست آوردهای عمیق و ماندگار علمی، اخلاقی و سیاسی خویش، در این موضوع نیز اثری جاودانه و مشعشع و بی نظیر و درخور توجه و تأمل ارائه کرده‌اند. حضرت استاد سعی وافری داشته‌اند که علاوه بر اتقان و استحکام مبانی و مطالب و گستردگی و عمق آن‌ها و بهره گیری از آموزه های وحیانی، دینی و اخلاقی و مبانی قطعی و مسلّم فلسفی و عرفانی، شیوه‌ای کاربردی، روان، سلیس و فراگیر و عمومی برای مباحث خویش برگزینند، تا برای همگان قابل استفاده باشد و دل های جوینده و تشنه معرفت از آبشخور این زمزم مصفا و فیض گستر سیراب گردند.
لازم به ذکر است که پیش از این کتابی با نام «خودشناسی برای خودسازی» از حضرت استاد منتشر و چندین بار تجدید چاپ گردید. علاوه بر آن کتاب، ایشان در عنوان مزبور درس هایی برای دو سطح متفاوت از دانش پژوهان عرضه داشته‌اند. مکتوب حاضر تلفیقی است از آن سه مجموعه که پس از هماهنگ‌سازی موضوعات و مطالب، تحقیق و نگارش آن به ثمر نشست.
بر خود لازم می‌دانم که از استاد معظم و وارسته، حضرت حجت الاسلام والمسلمین حاج آقا میرسپاه، ادام الله عزه، که حقیر را رهین عنایت و توجه و راهنمایی های خویش ساختند کمال تشکر و قدردانی را بنمایم. هم چنین از مدیریت محترم تدوین کتب، جناب حجت الاسلام والمسلمین حاج آقا نادری، دامت توفیقاته، صمیمانه تشکر می‌کنم. امید آن‌که نشر این اثر مرضی خداوند و مقبول حضرت ولی عصر، ارواحنا له الفداء، و خوانندگان و اهل دقت و نظر قرار گیرد.
والسلام
کریم سبحانی
﴿ صفحه 13﴾