آیه
إِنَّمَا السَّبِیلُ عَلَی الَّذِینَ یَظْلِمُونَ النَّاسَ وَیَبْغُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ أُوْلَئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ
وَلَمَن صَبَرَ وَغَفَرَ إِنَّ ذَلِکَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ
ترجمه
همانا نکوهش فقط بر کسانی است که به مردم ستم میکنند و در زمین به ناحقّ طغیان میکنند، آنانند که برایشان عذاب دردناکی است.
و البتّه کسی که صبر نماید (و مجرم را ببخشد) همانا این از کارهای استوار است.
نکته ها
قرآن کریم در آیه 91 سوره توبه میفرماید: «ما علی المحسنین من سبیل» بر نیکوکاران هیچ راه نکوهشی نیست. در آیه قبل نیز خواندیم که بر مظلوم حرجی نیست، اکنون میفرماید: نکوهش بر ستمگران است.
به نظر میرسد «ظلم»، مربوط به اشرار است گرچه افراد عادی و فقیر باشند ولی «بغی» مربوط به توطئهگران و استعمارگران است.
پیام ها
1- تجاوز به حقوق مردم (حتّی غیر مسلمان و در هر شکل) ناروا و سزاوار پیگیری و مؤاخذه است. «انّما السبیل علی الّذین یظلمون الناس»
2- ظلمی را باید افشا کرد که رنگ فتنه و فساد و جنبه اجتماعی داشته باشد. «یظلمون الناس و یبغون فی الارض»
3- گرچه وظیفه مردم در دنیا استمداد و افشاگری است ولی خداوند هم به حساب ظالمان خواهد رسید. «لهم عذاب الیم»
4- گذشت از ظالم کار سادهای نیست، اراده و تصمیم استوار لازم دارد. «من عزم الامور»
5 - خویشتنداری و گذشت (به جای انتقام) مورد سفارش قرآن است. «و لمن صبر و غفر ان ذلک من عزم الامور»
6- کسانی اهل گذشت هستند که صبور باشند. (کلمه «صبر» قبل از کلمه «مغفرت» آمده است) «لمن صبر و غفر»
7- صبر و گذشت، بستر صفات برجسته انسان است. «و لمن صبر و غفر ان ذلک من عزم الامور»
8 - اسلام دین جامعی است که هم حقّ مظلوم را به رسمیّت شناخته است و هم راه را برای عفو و گذشت باز گذاشته است. «لهم عذاب الیم... و لمن صبر و غفر»