تربیت
Tarbiat.Org

پیام امام صادق(علیه السلام) به ره جویان صادق
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

تقویت روحیه انتقادپذیری

انسان باید همواره به وسیله تلقین هم که شده روحیه انتقادپذیری را در خود تقویت کند و از دیگران بخواهد که عیوبش را بازگو کنند. روایات بسیاری نیز در این زمینه وارد شده است؛ از جمله روایتی از امام صادق(علیه السلام) که می‌فرماید: اَحَبُّ اِخْوانی اِلَیَّ مَنْ اَهْدی اِلیَّ عُیوبی؛**همان، ج 74، باب 19، روایت 4.*** محبوب ترین برادرانم نزد من کسی است که عیب هایم را به من هدیه کند. تعبیر «هدیه» برای «تذکر عیب» در این روایت جالب توجه است. انسان‌هایی که در مقام خودسازی و تهذیب نفس هستند، به ویژه آنهایی که مسؤولیت‌های اجتماعی دارند، باید دیگران را تشویق کنند که عیوب و لغزش هایشان را گوشزد کنند و این را هدیه‌ای از سوی آنان بدانند. در این صورت اولا، دیگران رغبت پیدا می‌کنند که اشتباهات آنها را گوشزد نمایند و ثانیاً، خود انسان هم به آفت خودپسندی و خود بزرگ بینی مبتلا نمی‌شود.
کسانی که به دروغ در مقام مدح و تملق دیگران برمی‌آیند افرادی عاقل و خردمند نیستند. اینان اگر عاقل بودند، می‌فهمیدند که با این کار خود، علاوه بر آن که بالاخره روزی رسوا می‌گردند، در بسیاری از انحرافات و اشتباهاتی هم که در جامعه رخ می‌دهد شریک هستند؛ زیرا با این کار خود دیگران را دچار اشتباه و خطا می‌کنند. انسان عاقل و آزاده هیچ گاه چنین کاری را انجام نمی‌دهد و صرفاً برای بهره مندی از منافع مادی مرتکب این همه جنایت و خیانت مادی و معنوی در حق دیگران نمی‌شود. انسان‌های فرومایه و پست هستند که با تملّق و چاپلوسی می‌خواهند خود را نزد دیگران عزیز کنند.