در این جا، توجه به چند نکته لازم و ضروری است. اول این که انسان باید ازافراط و تفریط به دور باشد. مثلاً گاهی، افراد با شنیدن سفارش‌هایی که درباره کم خوابی شده است و یا با خواندن داستان‌هایی که از چگونگی غلبه بر خواب از بزرگان نقل گردیده، درصدد انجام آن امور برمی‌آیند و با این کار سلامتی خود را به خطر می‌اندازند. به هرحال، بدن انسان احتیاج به استراحت دارد. یکی از نعمت‌های خدا این است که وسیله خواب و استراحت را برای انسان فراهم کرده است: وَ جَعَلْنا نَوْمَکُمْ سُباتاً؛**نبأ (78)، 9.*** ما خواب را مایه راحتی و آرامش شما قراردادیم. مسلّماً خواب یکی از نعمت‌های الهی است که باید از آن به نحو مطلوب استفاده کرد. کسانی هستند که مبتلا به بی خوابی‌اند و برای رفع این حالت و این که مقدار کمی به خواب بروند، مرتب داروهایی را که عوارض جانبی هم دارند، مصرف
﴿ صفحه 114﴾
می‌کنند. بنابراین، داشتن خواب طبیعی نعمتی بزرگ است و نباید آن را از دست داد. سخن در این است که انسان بیش از حد لازم نخوابد و فعالیت‌های حیاتی خود از قبیل فکر کردن، کار کردن و... را تعطیل نکند. البته مقدار نیازی که افراد به خواب دارند با یکدیگر متفاوت است و بستگی به نوع مزاج افراد، سنین مختلف عمر، فعالیت‌های انسان و... دارد. معمولاً افراد خودشان با تجربه‌ای که دارند و یا دستوری که پزشک به آنها می‌دهد، نیاز بدن خود به خواب را می‌دانند. بنابراین رعایت آن حداقل‌ها ضروری است و انسان نباید با بی توجهی نسبت به آن، موجبات فراهم آمدن بیماری مخصوصاً در سنین آخر عمر را فراهم آورد.
نکته دوم این است که سفارش و تأکید بر کم خوابیدن در شب به معنای زیاد خوابیدن در روز نیست؛ زیرا انسان به طورطبیعی شب‌ها می‌خوابد و روزها کار می‌کند. البته در بعضی از مناطق کره زمین که به طور متوالی چند ماه از سال شب و چند ماه دیگر روز است، انسان‌ها برنامه زندگی خود را به گونه‌ای تنظیم می‌کنند که هم به خواب و هم به کارشان برسند. اما در بیش تر مناطق زمین که شب و روز متناوباً و با اندکی تفاوت و یا تساوی جا به جا می‌شوند، انسان‌ها معمولاً خوابشان را در شب و کارشان را در روز انجام می‌دهند؛ چرا که روز برای فعالیت و تلاش و کوشش مناسب است: إِنَّ لَکَ فِی النَّهارِ سَبْحاً طَوِیلاً؛**مزمل (73)، 7.*** و تو را در روز، آمد و شدی دراز است.
بنابراین، در این که وقت خواب شب است بحثی نیست، اما این که چقدر باید بخوابیم نکته‌ای است که پیش از این نیز متذکر شدیم و باید به آن توجه داشته باشیم؛ یعنی بدانیم که نیاز انسان‌ها به خواب با یکدیگر متفاوت است و این مسأله بستگی به شرایط زندگی افراد دارد. درست است که شب برای استراحت و آرامش قرار داده شده است، اما به این معنا نیست که از همان سر شب تا هنگام طلوع آفتاب بخوابیم. اجمالا از دستورات قرآن چنین استفاده می‌شود که نیاز انسان به خواب آن چنان زیاد نیست و مقدار کمی از شب برای استراحت و تجدید قوا لازم است. قرآن به پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) می‌فرماید: قُمِ اللَّیْلَ إِلاّ قَلِیلاً؛**همان، 2.*** تمام شب را به عبادت بپرداز مگر اندکی را. هم چنین قرآن در وصف متقین
﴿ صفحه 115﴾
می‌فرماید: کانُوا قَلِیلاً مِنَ اللَّیْلِ ما یَهْجَعُونَ وَ بِالاَْسْحارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ؛**ذاریات (51)، 17ـ18.*** و از شب اندکی را خواب می‌کردند و سحرگاهان از درگاه خدا طلب آمرزش و مغفرت می‌کردند. اگر قرار بود که انسان نیمی از شبانه روز را به استراحت و خواب بپردازد، هیچ گاه قرآن چنین مسایلی را عنوان نمی‌کرد. از لحن و بیانات قرآن پیدا است که انسان احتیاج به خواب‌های طولانی ندارد.