کمال انسانیت این است که بندگی خدا در تمام ابعاد وجود انسان ظهور پیدا کند. یکی از ابعاد وجودی انسان خوف است و کمال عبودیت اقتضا می‌کند که به عنوان عبادت در وجود انسان ظهور پیدا کند. از این رو این خوف حتی در معصومان(علیهم السلام) و کسانی که اصلا گناهی مرتکب نشده‌اند نیز وجود دارد. آنها با این که می‌دانند مورد آمرزش خدا قرار می‌گیرند، اما به دلیل توجهی که به صفت قهاریت خداوند دارند، در حالاتی قهر خدا را می‌بینند و خودشان را فراموش می‌کنند. رجای آنها نیز در اثر توجه به صفات جمالیه خداوند است. البته در این مرتبه نیز ممکن است در وجود بعضی افراد خوف بیش از رجا ظهور پیدا کند و یا برعکس. کامل ترین افراد کسانی هستند که در وجودشان هر دو عامل خوف و رجا در حد تعادل وجود داشته باشد.
در این مورد داستانی را از گفتوگوی حضرت یحیی(علیه السلام) و حضرت عیسی(علیه السلام) ، که هر دو پیامبر و تقریباً هم سن و هم زمان یکدیگر بوده اند، به این مضمون نقل می‌کنند که روزی حضرت یحیی(علیه السلام) خطاب به حضرت عیسی(علیه السلام) عرض کرد: آیا از عذاب الهی نمی‌ترسید که این گونه آرام هستید؟ حضرت عیسی(علیه السلام) نیز در مقابل فرمود: آیا شما به رحمت خداوند امیدوار نیستید که این قدر گریه می‌کنید؟ حضرت یحیی(علیه السلام) از خوف خدا بسیار گریه می‌کرد به گونه‌ای که در اثر سوزش اشک چشم هایش، صورتش زخم شده بود و گوشت‌های صورتش ظاهر شده بود. آن حضرت آن قدر رقیق القلب بود که اگر پدرش حضرت زکریا(علیه السلام) قصد موعظه در مسجد را داشت و می‌خواست از عذاب الهی در آخرت سخن بگوید، مواظب بود که حضرت یحیی(علیه السلام) حضور نداشته باشد؛ زیرا اگر این سخنان را می‌شنید، آن چنان برآشفته می‌شد که دیگر نمی‌توانست تحمل کند. حضرت یحیی(علیه السلام) از بکائین عالم است که آثار خوف و صفات جلالیه خداوند در او بیش تر ظهور پیدا کرده بود. در مقابل، رجا و رحمت خداوند؛ یعنی صفات جمالیه، بیش تر در وجود حضرت عیسی(علیه السلام) تجلّی یافته بود. اگر این نقل صحیح باشد، چنین برمی‌آید که اگرچه حضرت عیسی(علیه السلام) و حضرت یحیی(علیه السلام) هر دو از پیامبران الهی بوده اند، اما صفات جلال و جمال الهی به یک اندازه در آنها ظهور پیدا نکرده بود. در حالی که پیامبر ما حضرت محمد(صلی الله علیه وآله) و نیز ائمه معصومین(علیهم السلام) افضل از حضرت
﴿ صفحه 100﴾
عیسی(علیه السلام) و حضرت یحیی(علیه السلام) هستند؛ زیرا این صفات هر دو به یک اندازه در آنها متجلی شده است. البته اگر بعضاً در روایاتی مشاهده می‌کنیم که آثار خوف و ترس از عذاب جهنم در نزد تعدادی از حضرات معصومین(علیهم السلام) بیش تر وجود دارد، به دلیل توجه به صفات جلالیه خداوند و نیز حالات خاص آنان است. متقابلا وقتی هم که حالت انبساط پیدا می‌کنند، فقط صفات جمالیه خداوند را می‌نگرند. سایر اولیای خداوند هم ممکن است به همین ترتیب بعضاً توجه بیش تری به صفات جلالیه خدا داشته باشند و یا به صفات جمالیه خداوند، اما کامل ترین آنها کسانی هستند که توجهشان به صفات جمال و جلال یکسان باشد.
﴿ صفحه 101﴾