آیه
إِنَّ اللَّهَ یُمْسِکُ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضَ أَن تَزُولَا وَلَئِن زَالَتَآ إِنْ أَمْسَکَهُمَا مِنْ أَحَدٍ مِّن بَعْدِهِ إِنَّهُ کَانَ حَلِیماً غَفُوراً
ترجمه
همانا خداوند آسمانها و زمین را از زوال (و سقوط و خروج از مدار) نگاه میدارد، و اگر زوال پذیرند (و از مدار خارج شوند) احدی جز او نمیتواند آنها را نگاه دارد؛ البتّه او بردبار و آمرزنده است.
نکته ها
میان نگاهداری و حفاظت خداوند از نظام هستی و حلم او رابطه است، همان گونه که میان عقاید و اعمال ما و فروپاشی نظام هستی رابطه است. در این آیه به مورد اول اشاره دارد و آیه با جملهی «حلیماً غفورا» پایان یافته است. امّا در سورهی مریم، آیات 88 تا 90 میخوانیم: «و قالوا اتخذ الرحمن ولداً لقد جئتم شیئاً ادّا تکاد السموات یتفطرن منه و تنشقّ الارض و تخرّ الجبال هدّا» مشرکان گفتند: خداوند فرزندی اختیار کرده است، نزدیک است که آسمانها و زمین و کوهها از این سخن زشت درهم ریزد و فروپاشد.
خداوند هم آسمانها و زمین با عظمت را نگاه میدارد «یمسک السموات و الارض» و هم پرندهی کوچک در هوا را «ما یمسکهن الاّ الرحمن»**ملک، 19.***
در روایات میخوانیم: خداوند به واسطهی اولیای خود، آسمان و زمین را حفظ میکند که اگر نباشند، نظام هستی به هم میریزد.**تفسیر نورالثقلین.***
پیام ها
1- جایگاه آسمانها و زمین و حرکت و مدار آنها با ارادهی خداوند است و اوست که هر لحظه آنها را حفظ میکند. «انّ اللّه یمسک السموات و الارض»
2- پدیدهها، هم در پدید آمدن و هم در بقا نیازمند قدرت و لطف خداوند هستند. «انّ اللّه یمسک السموات...»
3- نظم حاکم بر هستی، از سوی خداست، نه امری تصادفی. «انّ اللّه یمسک السموات...»
4- ابدیّت مخصوص اوست و هستی قابل زوال است. «زالتا»
5 - اگر حلم الهی نباشد، کرات آسمانی بر سر خلافکاران فرو میریزد. «یمسک السموات - کان حلیماً غفوراً» (هنگام برپایی قیامت، خورشید و ماه و ستارگان و زمین دگرگون و درهم ریخته میشود، بنابراین اگر در دنیا از فروپاشی آنها جلوگیری میشود به خاطر حلم اوست.)
6- خداوندی که با قدرت هستی را نگاه داشته، اگر به کفّار مهلتی میدهد به خاطر حلم است نه عجز. «کان حلیماً»