مطالب این سوره عمدتا بر دو محور دور می زند .
1 - محور معاد و رستاخیز .
2 - محور قرآن مجید و ارزش و اهمیت آن .
ولی در آغاز بعد از سوگندهای اندیشه آفرینی اشاره به وجود مراقبین الهی بر انسان می کند .
بعد برای اثبات امکان معاد به زندگی نخستین ، و بدو پیدایش انسان از آب نطفه ، اشاره فرموده ، نتیجه گیری می کند : خداوندی که قادر است او را از چنین آب بیارزش و ناچیزی بیافریند توانایی بر بازگشت مجدد او دارد .
در مرحله بعد به بعضی از ویژگیهای روز رستاخیز اشاره کرده ، سپس با ذکر سوگندهای متعدد و پرمعنایی اهمیت قرآن را گوشزد می نماید ، و سرانجام سوره را با تهدید کفار به مجازات الهی پایان می دهد .
در فضیلت تلاوت این سوره در حدیثی از پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) می خوانیم : من قراءها اعطاه الله بعدد کل نجم فی السماء عشر حسنات ! : ((هر کس آن را تلاوت کند خداوند به تعداد هر ستاره ای که در آسمان وجود دارد ده حسنه به او می بخشد)) ! . ** مجمع البیان جلد 10 صفحه 469 . ***
و در حدیثی از امام صادق (علیه السلام ) آمده است من کان قرائته فی الفریضة و السماء و الطارق کان له عند الله یوم القیامة جاه و منزلة ، و کان من رفقاء النبیین و اصحابهم فی الجنة : ((هر کس در نماز فریضه سوره و السماء و الطارق
@@تفسیر نمونه جلد 26 صفحه 357@@@
را تلاوت کند در قیامت نزد خداوند مقام و منزلت عظیمی خواهد داشت ، و از دوستان پیامبران و یاران آنها در بهشت خواهد بود)) . ** ثواب الاعمال مطابق نور الثقلین جلد 5 صفحه 549 . ***
بدیهی است محتوای سوره و عمل به آن است که اینهمه پاداش عظیم را ببار می آورد نه تلاوت خالی از عمل .
@@تفسیر نمونه جلد 26 صفحه 358@@@
ََآیه 1 - 10