مؤمنان در مکه مخصوصا در آغاز دعوت پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) سخت در رنج و فشار بودند ، و دائما از طرف دشمنان شکنجه های روحی و جسمی می شدند تا از ایمان خود بازگردند ، گروهی مقاومت کرده ، و بعضی از افراد ضعیف تسلیم می شدند ، و باز می گشتند .
با توجه به اینکه این سوره از سوره های مکی است چنین به نظر می رسد که هدف اصلی تقویت روحیه مؤمنان در برابر این جریان و تشویق آنان به پایمردی و استقامت است .
و در همین رابطه در این سوره داستان ((اصحاب اخدود)) را نقل می کند ، همانها که خندقها کندند و آتشهای عظیمی در آن افروختند ، و مؤمنان را تهدید به شکنجه با آتش کردند ، گروهی را زنده زنده در آتش سوزاندند ، اما آنها از ایمانشان بازنگشتند .
در قسمت دیگری از این سوره کافرانی را که مؤمنان را تحت فشار قرار می دهند سخت مورد حمله قرار داده و آنها را به عذاب سوزان جهنم تهدید می کند ، در حالی که مؤمنان را بشارت به باغهای پرنعمت بهشتی می دهد .
در مقطع بعد آنها را به گذشته تاریخ باز می گرداند ، و داستان فرعون و ثمود و اقوام زورمند و گردنکش را در برابر دیدگانشان مجسم می سازد که چگونه در مقابل فرمان عذاب الهی به زانو درآمدند و نابود شدند ، تا کفار مکه که نسبت به آنها قدرت ناچیزی داشتند حساب خود را بکنند ، و هم مایه تسلی خاطر پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) و مؤمنان بوده باشد .
و در آخرین مقطع سوره اشاره به عظمت قرآن مجید و اهمیت فوق العاده
@@تفسیر نمونه جلد 26 صفحه 325@@@
این وحی الهی می کند ، و سوره را با آن پایان می دهد .
رویهمرفته این سوره ، سوره استقامت و پایمردی و شکیبایی در برابر فشارهایی است که از ظالمان و مستکبران بر مؤمنان وارد می شود ، و در لابلای آیات آن وعده نصرت الهی نهفته است .
نامگذاری این سوره به سوره ((بروج )) به تناسب سوگندی است که در آیه اول آمده است .
در فضیلت این سوره همین بس که در حدیثی از پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) می خوانیم : من قراء هذه السورة اعطاه الله من الاجر بعدد کل من اجتمع فی جمعة و کل من اجتمع یوم عرفه عشر حسنات ، و قرائتها تنجی من المخاوف و الشدائد : ((هر کس این سوره را بخواند خداوند به تعداد تمام کسانی که در نماز جمعه اجتماع می کنند ، و تمام کسانی که روز عرفه (در عرفات ) جمع می شوند ، ده حسنه به او می دهد ، و تلاوت آن انسان را از ترسها و شدائد رهایی می بخشد)) . ** تفسیر برهان جلد 4 صفحه 445 . ***
با توجه به اینکه یکی از تفسیرهای آیه ((و شاهد و مشهود)) روز جمعه و روز عرفه است ، و نیز با توجه به اینکه سوره حکایت از مقاومت شدید مؤمنان پیشین در برابر شدائد و فشارها می کند ، تناسب این پاداشها با محتوای سوره روشن می شود ، و در ضمن نشان می دهد که اینهمه اجر و پاداش از آن کسانی است که آن را بخوانند و در آن بیندیشند و سپس عمل کنند .
@@تفسیر نمونه جلد 26 صفحه 326@@@
ََآیه 1 - 9