آیه و ترجمه
بِسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
یَأَیهَا النَّبیُّ لِمَ تحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَک تَبْتَغِی مَرْضات أَزْوَجِک وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ(1)
قَدْ فَرَض اللَّهُ لَکمْ تحِلَّةَ أَیْمَنِکُمْ وَ اللَّهُ مَوْلَاشْ وَ هُوَ الْعَلِیمُ الحَْکِیمُ(2)
وَ إِذْ أَسرَّ النَّبیُّ إِلی بَعْضِ أَزْوَجِهِ حَدِیثاً فَلَمَّا نَبَّأَت بِهِ وَ أَظهَرَهُ اللَّهُ عَلَیْهِ عَرَّف بَعْضهُ وَ أَعْرَض عَن بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَت مَنْ أَنبَأَک هَذَا قَالَ نَبَّأَنیَ الْعَلِیمُ الْخَبِیرُ(3)
إِن تَتُوبَا إِلی اللَّهِ فَقَدْ صغَت قُلُوبُکُمَا وَ إِن تَظهَرَا عَلَیْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَ جِبرِیلُ وَ صلِحُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمَلَئکةُ بَعْدَ ذَلِک ظهِیرٌ(4)
عَسی رَبُّهُ إِن طلَّقَکُنَّ أَن یُبْدِلَهُ أَزْوَجاً خَیراً مِّنکُنَّ مُسلِمَتٍ مُّؤْمِنَتٍ قَنِتَتٍ تَئبَتٍ عَبِدَتٍ سئحَتٍ ثَیِّبَتٍ وَ أَبْکاراً(5)
@@تفسیر نمونه جلد 24 صفحه 270@@@
ترجمه :
بنام خداوند بخشنده بخشایشگر
1 - ای پیامبر ! چرا چیزی را که خدا بر تو حلال کرده به خاطر جلب رضایت همسرانت بر خود حرام می کنی، و خداوند غفور و رحیم است .
2 - خداوند راه گشودن سوگندهایتان را (در این گونه موارد) روشن ساخته و خداوند مولای شماست و او عالم و حکیم است .
3 - به خاطر بیاورید هنگامی را که پیامبر یکی از رازهای خود را به بعضی از همسرانش گفت، ولی هنگامی که وی آن را افشا کرد و خداوند پیامبرش را از آن آگاه ساخت قسمتی از آن را برای او بازگو کرد و از قسمت دیگر خودداری نمود هنگامی که پیامبر همسرش را از آن خبر داد گفت چه کسی تو را از این راز آگاه ساخته ؟ فرمود خدای عالم و آگاه مرا آگاه ساخت !
4 - اگر از کار خود توبه کنید (به نفع شما است ) زیرا دلهایتان از حق منحرف گشته و اگر بر ضد او دست به دست هم دهید (کاری از پیش نخواهید برد) زیرا خداوند یاور او است، و همچنین جبرئیل و مؤمنان صالح، و فرشتگان بعد از آنها پشتیبان او هستند .
@@تفسیر نمونه جلد 24 صفحه 271@@@
5 - امید است اگر او شما را طلاق دهد پروردگارش بجای شما همسرانی بهتر برای او قرار دهد، همسرانی مسلمان، مؤمن، متواضع، توبه کار، عابد، هجرت کننده زنانی ثیبه و باکره .
شان نزول :
در شاءن نزول آیات فوق روایات زیادی در کتب تفسیر و حدیث و تاریخ شیعه و اهل سنت نقل شده است که ما از میان آنها آنچه مشهورتر و مناسبتر به نظر می رسد انتخاب کرده ایم و آن اینکه :
پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) گاه که نزد ((زینب بنت جحش )) (یکی از همسرانش ) می رفت زینب او را نگاه می داشت و از عسلی که تهیه کرده بود خدمت پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) می آورد، این سخن به گوش ((عایشه )) رسید، و بر او گران آمد، می گوید : من با ((حفصه )) (یکی دیگر از همسران پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) قرار گذاشتیم که هر وقت پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) نزد یکی از ما آمد فورا بگوئیم آیا صمغ ((مغافیر)) خورده ای ؟ ! (مغافیر)) صمغی بود که یکی از درختان حجاز به نام ((عرفط)) (بر وزن هرمز ) تراوش می کرد و بوی نامناسبی داشت ) و پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) مقید بود که هرگز بوی نامناسبی از دهان یا لباسش شنیده نشود بلکه به عکس اصرار داشت همیشه خوشبو و معطر باشد ! به این ترتیب روزی پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) نزد ((حفصه )) آمد، او این سخن را به پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) گفت، حضرت فرمود : من ((مغافیر)) نخورده ام، بلکه عسلی نزد زینب بنت جحش نوشیدم، و من سوگند یاد می کنم که دیگر از آن عسل ننوشم (نکند زنبور آن عسل روی گیاه نامناسبی و احتمالا مغافیر نشسته باشد) ولی این سخن را به کسی مگو (مبادا به گوش مردم برسد، و به گویند چرا پیامبر
@@تفسیر نمونه جلد 24 صفحه 272@@@
غذای حلالی را بر خود تحریم کرده ؟ و یا از کار پیامبر در این مورد و یا مشابه آن تبعیت کنند، و یا به گوش زینب برسد و او دلشکسته شود) .
ولی سرانجام او این راز را افشا کرد، و بعدا معلوم شد اصل این قضیه توطئه ای بوده است، پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) سخت ناراحت شد و آیات فوق نازل گشت و ماجرا را چنان پایان داد که دیگر این گونه کارها در درون خانه پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) تکرار نشود) . ** اصل این حدیث را بخاری در جلد 6 از صحیح خود صفحه 194 نقل کرده، و توضیحاتی که در پرانتز ذکر کردیم از کتب دیگر استفاده می شود . ***
در بعضی از روایات نیز آمده است که پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) بعد از این ماجرا یک ماه از همسران خود کناره گیری کرد ** تفسیر قرطبی و تفسیرهای دیگر ذیل آیات مورد بحث . *** و حتی شایعه تصمیم آن حضرت (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) نسبت به طلاق آنها منتشر شد، به طوری که سخت به وحشت افتادند ** تفسیر فی ظلال جلد 8 صفحه 163 . *** و از کار خود پشیمان شدند .
تفسیر :