این سوره به حکم اینکه از سوره های مکی است ویژگیهای سوره های مکی را که تأکید بر معارف اسلامی و مسائل اعتقادی و انذار و بشارت است در بردارد، و در عین حال مسائلی در آن مطرح است که در سوره های دیگر قرآن مطرح نشده، و از مختصات این سوره است.
رویهمرفته محتوای این سوره را می توان در چند بخش خلاصه کرد:
1 - توجه به قرآن و بحثهای فراوانی پیرامون آن که در آیات مختلف این سوره آمده است، و از جمله بقاء حاکمیت قرآن و تسلط منطقی آن در تمام ادوار و اعصار که در آیه 41 و 42 این سوره به آن اشاره شده است، و صریحا می گوید: ((این کتابی است شکست ناپذیر که باطل هرگز بر آن غلبه نخواهد کرد )) و در عین حال دلیلی است بر عدم تحریف قرآن در طول تاریخ، و همچنین موضعگیریهای سرسختانه دشمنان در مقابل این کتاب آسمانی تا آنجا که مردم را از شنیدن آیات قرآن نهی می کردند.
2 - توجه به آفرینش آسمان و زمین، مخصوصا آغاز آفرینش جهان از ماده گازی شکل (دخان ) و مراحل پیدایش کره زمین و کوهها و گیاهان و حیوانات.
3 - اشاراتی به سرگذشت اقوام مغرور و سرکش پیشین، از جمله قوم عاد و ثمود، و سرنوشت دردناک آنها و اشاره کوتاهی به داستان موسی (علیه السلام ).
4 - انذار و تهدید مشرکان و کافران مخصوصا با ذکر آیات تکان دهنده ای درباره قیامت و گواهی اعضای بدن حتی پوست تن انسان، و توبیخ شدید پروردگار نسبت به آنها به هنگامی که در برابر عذاب الهی قرار می گیرند.
5 - پاره ای از دلائل رستاخیز و قیامت و خصوصیات و ویژگیهای آن.
@@تفسیر نمونه، جلد: 20، صفحه: 204@@@
6 - مواعظ و اندرزهای گوناگون که در لابلای مباحث فوق آمده و به آنها روح و حیات بیشتری می بخشد، مخصوصا دعوت به استقامت در راه حق، و طریقه برخورد منطقی با دشمنان و طرز راهنمائی آنها به آئین خداوند.
7 - سرانجام سوره را با بحث جالب و کوتاهی پیرامون آیات آفاقی و انفسی پروردگار و بازگشتی بر مساله معاد پایان می بخشد.