بعضی از مفسران شأن نزولی برای نخستین آیه از آیات فوق ذکر کرده اند که حاصلش این است: یهودیان می گفتند: به زودی ((مسیح، دجال )) ظهور می کند و ما او را یاری خواهیم کرد تا محمد و یارانش را در هم بکوبد، و ما از دست آنان راحت خواهیم شد ))!.**مجمع البیان جلد 8 صفحه 528 ذیل آیات مورد بحث.***
این عبارت، دو معنی می تواند داشته باشد: نخست اینکه آنها می خواستند ظهور مسیح و غلبه او را بر دجال که در انتظارش بودند بیان کنند، مسیح را از خود بدانند، و العیاذ بالله دجال را بر پیامبر گرامی اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) منطبق سازند.
دیگر اینکه آنها به راستی در انتظار خود دجال بودند و او را از خود می دانستند.
زیرا کلمه ((مسیح )) چنانکه ((راغب )) در ((مفردات )) و ((ابن منظور )) در ((لسان العرب )) آورده است هم بر حضرت عیسی (علیه السلام ) اطلاق شده به خاطر سیر و سیاحتش در زمین، یا به خاطر اینکه بیماران را با دست خود ((مسح )) می کرد، و آنها را به فرمان خدا شفا می داد، و هم بر دجال اطلاق گردیده است به خاطر اینکه یک چشم بیشتر ندارد، و جای چشم دیگرش ممسوح و صاف است.
احتمال دارد یهود از فرط عصبانیت به خاطر شکستهای پی درپی بعد از ظهور پیامبر اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) به راستی در انتظار دجال، آن مرد دروغگو و فریبکار، بودند تا با او همصدا شوند، و خود را از دست پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) و یارانش خلاص کنند!
یا اینکه در انتظار مسیح (علیه السلام ) بودند، چنانکه از قاموس مقدس استفاده می شود که نه تنها مسیحیان که یهودیان نیز در انتظار ظهور مسیح هستند، آنها معتقدند که مسیح با دجال پیکار می کند، و او را در هم می کوبد و این
@@تفسیر نمونه، جلد: 20، صفحه: 144@@@
عقیده را می خواستند بر ظهور اسلام منطبق سازند!.
به هر حال بعضی وجود این شأن نزول را در مورد آیه فوق دلیل بر این گرفته اند که آیه فوق و آیه ما بعد آن در مدینه نازل شده، بخلاف سایر آیات این سوره که همه مکی است، ولی از آنجا که اصل شأن نزول ثابت نیست، به علاوه مفاد آن نیز مبهم است این نتیجه گیری قابل قبول نیست.
@@تفسیر نمونه، جلد: 20، صفحه: 145@@@