تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نمونه، جلد16
آیت الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلاء و دانشمندان‏‏‏‏‏

آلوده دامنان خیره سر!

بعد از بیان گوشه ای از ماجرای ابراهیم (علیه السلام) به سراغ ذکر بخشی از سرگذشت پیامبر هم عصرش لوط (علیه السلام) می پردازد و می فرماید: ((ما لوط را فرستادیم به

@@تفسیر نمونه جلد 16 صفحه 254@@@

بیاور هنگامی را که به قومش گفت، شما کار بسیار زشتی را انجام می دهید که احدی از جهانیان تاکنون مرتکب آن نشده است))! (و لوطا اذ قال لقومه انکم لتاتون الفاحشة ما سبقکم بها من احد من العالمین) .**(لوطا) ممکن است عطف بر نوحا بوده باشد و بنابراین به منزله مفعول (ارسلنا) است بعضی نیز آن را مفعول فعل مقدری مانند اذکر گرفته اند.***

((فاحشه)) - چنانکه قبلا هم گفته ایم از ماده ((فحش)) در اصل به معنی هر فعل یا سخن بسیار زشت و زننده است، و در اینجا کنایه از ((همجنس گرائی)) است .

از جمله ما سبقکم بها من احد من العالمین به خوبی استفاده می شود که این عمل زشت و ننگین لااقل به صورت همگانی و عمومی و در آن شکل زننده در میان هیچ قوم و ملتی سابقه نداشته است .

در حالات قوم لوط نوشته اند یکی از عوامل اصلی آلودگی آنها به این گناه این بود که آنها مردمی بخیل بودند، و چون شهرهای آنها بر سر راه کاروانهای شام قرار داشت آنها با انجام این عمل نسبت به بعضی از عابرین و میهمانان آنها را از خود متنفر کردند، ولی کم کم تمایلات همجنس گرائی در میان خود آنها قوت گرفت و در لجنزار ((لواط)) فرو رفتند .

به هر حال آنها هم بار گناه خویش را بر دوش می کشند و هم بار گناه کسانی را که در آینده از عمل آنها پیروی می کنند (بی آنکه از گناه آنان چیزی کاسته شود) چرا که بنیانگذار این سنت شوم و پلید بودند، و می دانیم هر کس سنتی بگذارد در اعمال کسانی که به آن عمل کنند سهیم است .

((لوط)) (علیه السلام) این پیامبر بزرگ سپس مقصد خود را فاش تر بیان ساخت و گفت، ((آیا شما به سراغ مردان می روید))؟! (ائنکم لتاءتون الرجال) .

@@تفسیر نمونه جلد 16 صفحه 255@@@

((و آیا راه تکثیر نسل انسان را قطع می کنید))؟! (و تقطعون السبیل) .**جمعی از مفسران در تفسیر جمله (و تفطعون السبیل) احتمالات دیگری نیز ذکر کرده اند، از جمله: با توجه به تاریخچه ای که در فوق برای آنها ذکر شد آن را به معنی قطع کردن راه مردم در سفرهایشان به آن منطقه تفسیر کرده اند، چرا که کاروانیان برای اینکه از شر این قوم در امان بمانند چاره ای نداشتند جز اینکه از بیراهه بروند تا به دست این بیراهان گرفتار نشوند . بعضی دیگر آن را به معنی (سرقت اموال) مردم تفسیر کرده اند، ولی تفسیر اول که در بالا ذکر شد مناسبتر به نظر می رسد، چرا که یکی از فلسفه های تحریم (لواط) طبق صریح روایات خطر قطع نسل آدمی است.***

((و آیا شما در مجالسی که مرکز اجتماعتان است آشکارا اعمال منکر انجام می دهید))؟ (و تاءتون فی نادیکم المنکر) .

((نادی)) از ماده ((نداء)) به معنی مجلس عمومی، و گاه به معنی مرکز تفریح است، چون افراد در آنجا یکدیگر را صدا می زنند و ندا می کنند .

قرآن در اینجا شرح نداده است که آنها چه منکراتی در مجالس خود انجام می دادند، اما ناگفته پیدا است اعمالی بوده است که متناسب با همان عمل زشتشان بوده، و به طوری که در بعضی از تواریخ آمده آنها فحشهای رکیک و کلمات زشت و زننده رد و بدل می کردند، با کف دست بر پشت یکدیگر می زدند قمار می کردند، بازیهای بچه گانه داشتند، مخصوصا سنگهای کوچک به یکدیگر یا به عابران پرتاب می کردند، انواع آلات موسیقی را به کار می بردند، و حتی در حضور جمع بدن خود را برهنه و گاه کشف عورت می کردند! .**سفینة البحار جلد 2 صفحه 517.***

در حدیثی از ((ام هانی)) از پیامبر اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) چنین آمده است که حضرت در پاسخ سؤال از جمله و تاتون فی نادیکم المنکر فرمود: کانوا یخذفون من یمر بهم و یسخرون منه، ((آنها هر کسی که رد می شد سنگریزه به سوی او پرتاب

@@تفسیر نمونه جلد 16 صفحه 256@@@

می کردند و به باد مسخره اش می گرفتند .**(تفسیر قرطبی) ذیل آیات مورد بحث.***

اکنون ببینیم پاسخ این قوم گمراه و ننگین در برابر سخنان منطقی حضرت لوط (علیه السلام) چه بود .

قرآن می گوید: ((آنها جوابی جز این نداشتند که گفتند: اگر راست می گوئی عذاب خدا را برای ما بیاور)) (فما کان جواب قومه الا ان قالوا ائتنا بعذاب الله ان کنت من الصادقین) .

آری آن هوسبازان که فاقد عقل و درایت کافی بودند، این سخن را از روی سخریه و استهزاء در برابر دعوت معقول و منطقی لوط گفتند .

و از این پاسخ به خوبی استفاده می شود که لوط علاوه بر آن سخنان مستدل آنها را به عذاب دردناک الهی نیز در صورت ادامه راه خود تهدید کرده بود، اما آنها همه را رها کردند و این یکی را چسبیدند، آنهم از روی مسخره و استهزاء در سوره قمر آیه 36 نیز شبیه این مطلب آمده است و لقد انذرهم بطشتنا فتماروا بالنذر: ((لوط قومش را از عذاب ما ترسانید، اما آنها با بیم دهندگان به ستیز برخاستند)) .

ضمنا این تعبیر قوم گمراه نشان می دهد که آنها می خواستند از عدم نزول عذاب نتیجه گیری کنند که او کاذب و دروغگو است، در حالی که این رحمت خدا است که حتی به آلوده ترین اقوام فرصت و مهلت برای مطالعه، تجدید نظر و بازگشت می دهد .

در اینجا بود که لوط (علیه السلام) دستش از همه جا کوتاه شد، رو به درگاه خدا آورد و با قلبی آکنده از غم و اندوه گفت، ((پروردگارا! مرا بر این قوم مفسد، پیروز گردان)) (قال رب انصرنی علی القوم المفسدین) .

@@تفسیر نمونه جلد 16 صفحه 257@@@

قومی که روی زمین را به فساد و تباهی کشیده اند، اخلاق و تقوی را بر باد داده اند، عفت و پاکدامنی را پشت سر انداخته اند، عدالت اجتماعی را زیر پا نهاده اند، و شرک و بت پرستی را با فساد اخلاق و ظلم و ستم آمیخته اند، و نسل انسان را به فنا و نیستی تهدید کرده اند، پروردگارا! مرا بر این فاسدان مفسد پیروز فرما .

نکته،