در آیات پیشین گفتگوهای پر مغز پیامبر دلسوز، هود را با قوم سرکش
@@تفسیر نمونه جلد 15 صفحه 300@@@
عاد دیدیم، اکنون پاسخهای نامعقول و موذیانه آن قوم را بررسی کنیم قرآن می گوید: آنها در پاسخ گفتند: زیاد خود را خسته مکن، برای ما هیچ تفاوت نمی کند چه موعظه و اندرز بدهی و چه ندهی، در دل ما کمترین اثری نخواهد گذارد! (قالوا سواء علینا اوعظت ام لم تکن من الواعظین).
اما آنچه را تو به ما ایراد می کنی جای ایراد نیست این روش و اخلاق پیشینیان است (ان هذا الا خلق الاولین).
و بر خلاف گفته تو ما هرگز مجازات نخواهیم شد، نه در این جهان و نه در جهان دیگر! (و ما نحن بمعذبین).
خلق (به ضم خ ول) به معنی عادت و روش و اخلاق است زیرا این کلمه به صورت مفرد و به معنی خلق و خوی و عادت اخلاقی آمده است و در این صورت اشاره به اعمالی است که آنها مرتکب می شدند مانند بت پرستی و ساختن قصرهای محکم و زیبا و خودنمائی از طریق ساختن برجها بر نقاط مرتفع و همچنین خشونت در مجازات و کیفر، یعنی آنچه را ما انجام می دهیم همانست که پیشینیان ما انجام می دادند و مطلب قابل ایرادی نمی تواند باشد.
بعضی آنرا به معنی دروغ و کذب تفسیر کرده اند یعنی سخنان تو درباره خدا و قیامت سخنان دروغینی است که از قبل نیز گفته شده (اما این در صورتی است که خلق (بر وزن حلق) بخوانیم ولی قرائت مشهور چنین نیست).
و به دنبال این سخن، قرآن سرنوشت دردناک این قوم را چنین بیان می کند آنها هود را تکذیب کردند، ما هم نابودشان کردیم (فکذبوه فاهلکناهم)
و در پایان این ماجرا همان دو جمله پر محتوای عبرت انگیزی را می گوید
@@تفسیر نمونه جلد 15 صفحه 301@@@
که در پایان داستان نوح و ابراهیم و موسی بیان شد.
می فرماید: در این سرگذشت، آیه و نشانه روشنی است از قدرت خدا، از استقامت پیامبران، و از سرانجام شومی که دامنگیر سرکشان و جباران گردید ولی با این همه باز بیشتر آنها ایمان نیاوردند (ان فی ذلک لایة و ما کان اکثرهم مؤمنین).
و پروردگار تو قدرتمند و شکست ناپذیر، و رحیم و مهربان است (و ان ربک لهو العزیز الرحیم).
به اندازه کافی مدارا می کند فرصت می دهد، دلائل روشن برای هدایت گمراهان ارائه می کند، اما به هنگام مجازات چنان محکم می گیرد که مجال فرار برای احدی باقی نمی ماند!
@@تفسیر نمونه جلد 15 صفحه 302@@@