گر چه امروز مساءله ازدواج آنقدر در میان آداب و رسوم غلط و حتی خرافات پیچیده شده که به صورت یک جاده صعب العبور یا غیر قابل عبور برای جوانان در آمده است، ولی قطع نظر از این پیرایه ها، ازدواج یک حکم فطری و هماهنگ قانون آفرینش است که انسان برای بقاء نسل و آرامش جسم و روح و حل مشکلات زندگی احتیاج به ازدواج سالم دارد.
اسلام که هماهنگ با آفرینش گام بر می دارد نیز در این زمینه تعبیرات جالب و مؤثری دارد، از جمله حدیث معروف پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) است :
((تناکحوا، و تناسلوا تکثروا فانی اباهی بکم الامم یوم القیامه و لو بالسقط)): ((ازدواج کنید تا نسل شما فزونی گیرد که من با فزونی جمعیت شما حتی با فرزندان سقط شده در قیامت به دیگر امتها مباهات می کنم !**سفینة البحار جلد 1 صفحه 561 (ماده زوج).***
و در حدیث دیگر از آن حضرت می خوانیم : ((من تزوج فقد احرز نصف دینه فلیتق الله فی النصف الباقی )): ((کسی که همسر اختیار کند نیمی از دین خود را محفوظ داشته، و باید مراقب نیم دیگر باشد)).**همان***
چرا که غریزه جنسی نیرومندترین و سرکشترین غرائز انسان است که به تنهائی با دیگر غرائز برابری می کند، و انحراف آن نیمی از دین و ایمان انسان
@@تفسیر نمونه جلد 14 صفحه 464@@@
را به خاطر خواهد انداخت .
باز در حدیث دیگری از پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) ((می خوانیم شرارکم عزابکم )): ((بدترین شما مجردانند)).**مجمع البیان ذیل آیه مورد بحث.***
به همین دلیل در آیات مورد بحث و همچنین روایات متعددی مسلمانان تشویق به همکاری در امر ازدواج مجردان و هر گونه کمک ممکن به این امر شده اند مخصوصا اسلام در مورد فرزندان مسئولیت سنگینی بر دوش پدران افکنده، و پدرانی را که در این مسئله حیاتی بی تفاوت هستند شریک جرم انحراف فرزندانشان شمرده است چنانکه در حدیثی از پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) می خوانیم : من ادرک له ولد و عنده ما یزوجه فلم یزوجه، فاحدث فالاثم بینهما!: ((کسی که فرزندش به حد رشد رسد و امکانات تزویج او را داشته باشد و اقدام نکند، و در نتیجه فرزند مرتکب گناهی شود، این گناه بر هر دو نوشته می شود))!**همان***
و باز به همین دلیل دستور مؤکد داده شده است که هزینه های ازدواج را اعم از مهر و سایر قسمتها سبک و آسان بگیرند، تا مانعی بر سر راه ازدواج مجردان پیدا نشود، از جمله در مورد مهریه سنگین که غالبا سنگ راه ازدواج افراد کم در آمد است .
در حدیثی از پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) می خوانیم : شوم المرئه غلاء مهرها ((زن بد قدم زنی است که مهرش سنگین باشد)).**وسائل الشیعه جلد 15 باب 5 من ابواب المهور صفحه 10.***
و باز در حدیث دیگری که در ذیل حدیث فوق وارد شده می خوانیم ((من شومها شدة مؤنتها)): یکی از نشانه های شوم بودن زن آن است که هزینه زندگی (یا هزینه ازدواجش ) سنگین باشد.**همان***
@@تفسیر نمونه جلد 14 صفحه 465@@@
و از آنجا که بسیاری از مردان و زنان برای فرار از زیر بار این مسؤلیت الهی و انسانی متعذر به عذرهائی از جمله نداشتن امکانات مالی می شوند در آیات فوق صریحا گفته شده است که ((فقر)) نمی تواند مانع راه ازدواج گردد، بلکه چه بسا ازدواج سبب غنا و بی نیازی می شود.
دلیل آن هم با دقت روشن می شود، زیرا انسان تا مجرد است احساس مسؤلیت نمی کند نه ابتکار و نیرو و استعداد خود را به اندازه کافی برای کسب در آمد مشروع بسیج می کند، و نه به هنگامی که در آمدی پیدا کرد در حفظ و بارور ساختن آن می کوشد و به همین دلیل مجردان غالبا خانه به دوش و تهی دستند!
اما بعد از ازدواج شخصیت انسان تبدیل به یک شخصیت اجتماعی می شود و خود را شدیدا مسئول حفظ همسر و آبروی خانواده و تاءمین وسائل زندگی فرزندان آینده می بیند، به همین دلیل تمام هوش و ابتکار و استعداد خود را به کار می گیرید و در حفظ در آمده ای خود و صرفه جوئی، تلاش می کند و در مدت کوتاهی می تواند بر فقر چیره شود.
بی جهت نیست که در حدیثی از امام صادق (علیه السلام ) می خوانیم الرزق مع النساء و العیال : ((روزی همراه همسر و فرزند است )).**تفسیر نور الثقلین جلد 3 صفحه 595.***
و در حدیث دیگری از پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) می خوانیم : ((مردی خدمت حضرتش رسید و از تهیدستی و نیازمندی شکایت کرد پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) فرمود: تزوج، فتزوج فوسع له ازدواج کن، او هم ازدواج کرد و گشایش در کار او پیدا شد))!.**وسائل الشیعه جلد 14 صفحه 25 (باب 11 از ابواب مقدمات نکاح).***
بدون شک امدادهای الهی و نیروهای مرموز معنوی نیز به کمک چنین افراد می آید که برای انجام وظیفه انسانی و حفظ پاکی خود اقدام به ازدواج می کنند. هر فرد با ایمان می تواند به این وعده الهی دلگرم و مؤمن باشد، در حدیثی
@@تفسیر نمونه جلد 14 صفحه 466@@@
از پیامبر گرامی اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) نقل شده : ((من ترک التزویج مخافة العیلة فقد ساء ظنه بالله ان الله عز و جل یقول ان یکونوا فقراء یغنهم الله من فضله )).
((کسی که ازدواج را از ترس فقر ترک کند گمان بد به خدا برده است، زیرا خداوند متعال می فرماید: ((اگر آنها فقیر باشند خداوند آنها را از فضل خود بی نیاز می سازد)).**وسائل الشیعه جلد 14 صفحه 24 (باب 10 از ابواب مقدمات نکاح).***
البته روایات در منابع اسلامی در این زمینه فراوان است که اگر بخواهیم به نقل همه آنها بپردازیم از بحث تفسیری خارج می شویم .