بارها گفته ایم توبه تنها استغفار یا ندامت از گذشته، و حتی تصمیم نسبت به ترک در آینده نیست، بلکه علاوه بر همه اینها شخص گنهکار باید در مقام جبران بر آید.
اگر واقعا حیثیت زن یا مرد پاکدامن را لکهدار ساخته برای قبولی توبه خود باید سخنان خویش را در برابر تمام کسانی که این تهمت را از او شنیده اند تکذیب کنند و به اصطلاح اعاده حیثیت نمایند.
جمله ((و اصلحوا)) بعد از ذکر جمله ((تابوا)) اشاره به همین حقیقت است، که باید این گونه اشخاص از گناه خود توبه کنند و در مقام اصلاح فسادی که مرتکب شده اند بر آیند.
این صحیح نیست که یک نفر در ملاء عام (یا از طریق مطبوعات و وسائل ارتباط جمعی ) دیگری را به دروغ متهم کند و بعد در خانه خلوت استغفار نموده از پیشگاه خدا تقاضای عفو نماید، هرگز خداوند چنین توبه ای را قبول نخواهد کرد.
لذا در چند حدیث از پیشوایان اسلام نقل شده در جواب این سؤال که ((آیا آنها که تهمت ناموسی می زنند بعد از اجرای حد شرعی و بعد از توبه، شهادتشان قبول می شود یا نه ؟ فرمودند: ((آری )) و هنگامی که سؤال کردند توبه او چگونه است فرمودند: نزد امام (یا قاضی ) می آید و می گوید: ((من به فلانکس تهمت زدم و از آنچه گفته ام توبه می کنم )).**وسائل الشیعه جلد 18 ص 283 (ابواب الشهادات باب 36 حدیث 4).***
@@تفسیر نمونه جلد 14 صفحه 375@@@