در زندگی خود و دیگران بسیار دیده ایم که گاه انسان کار خلافی انجام میدهد در حالی کـه فـکـر مـی کـنـد کـه کـار خـوب و مـهـمـی انـجـام داده اسـت، ایـن گـونـه جـهـل مـرکـب مـمـکـن اسـت یـک لحـظـه و یا یک سال، و یا حتی یک عمر، ادامه یابد، و راستی بدبختی از این بزرگتر تصور نمی شود.
و اگر می بینیم قرآن چنین کسان را زیانکارترین مردم نام نهاده دلیلش روشن است برای اینکه کسانی که مرتکب گناهی می شوند اما می دانند خلافکارند غالبا حد و مرزی برای خلافکاری خود قرار می دهند، و لااقل چهار اسبه نمی تازند، و بسیار می شود که به خود می آیند و برای جبران آن به سراغ توبه
@@تفسیر نمونه جلد 12 صفحه 564 @@@
و اعـمـال صـالح مـی رونـد، امـا آنـهـا کـه گـنـهـکـارنـد و در عـیـن حال گناهشان را عبادت، و اعمال سوئشان را صالحات و کژی ها را درستی ها می پندارند، نـه تـنـها در صدد جبران نخواهند بود بلکه با شدت هر چه تمامتر به کار خود ادامه می دهـنـد، حـتـی تـمـام سـرمایه های وجود خود را در این مسیر به کار می گیرند، و چه تعبیر جالبی قرآن در باره آنها ذکر کرده : (اخسرین اعمالا).
در روایات اسلامی تفسیرهای گوناگونی برای اخسرین اعمالا آمده است که هر یک از آنها اشـاره به مصداق روشنی از این مفهوم وسیع است، بی آنکه آنرا محدود کند، در حدیثی از اصـبغ بن نباته می خوانیم که شخصی از امیر مؤمنان علی (علیه السلام ) از تفسیر این آیه سؤال کرد، امام فرمود: منظور یهود و نصاری هستند، اینها در آغاز بر حق بودند سپس بـدعـتهائی در دین خود گذاردند و در حالی که این بدعتها آنها را به راه انحراف کشانید گمان می کردند کار نیکی انجام می دهند.**تفسیر نور الثقلین جلد سوم صفحه 312.***
در حـدیث دیگری از همان امام (علیه السلام ) می خوانیم : که پس از ذکر گفتار فوق فرمود: خوارج نهروان نیز چندان از آنها فاصله نداشتند!**همان***
در حـدیـث دیـگـر مـخـصـوصـا اشـاره بـه رهـبـانـها (مردان و زنان تارک دنیا) و گروه های بدعتگذار از مسلمین شده است .**همان***
و در بعضی از روایات به منکران ولایت امیر مؤمنان علی (علیه السلام ) تفسیر گردیده .**همان مدرک صفحه 311.***
راهـبـانـی کـه یک عمر در گوشه دیرها تن به انواع محرومیتها می دهند، از ازدواج چشم می پـوشند، از لباس و غذای خوب صرف نظر می کنند، و دیرنشینی را بر همه چیز مقدم می شمرند، و گمان می کنند این محرومیت ها سبب قرب آنها
@@تفسیر نمونه جلد 12 صفحه 565 @@@
به خدا است آیا مصداق اخسرین اعمالا نیستند؟
آیـا هـیـچ مـذهـب و آئیـن الهـی مـمـکـن اسـت بـر خـلاف قـانـون عـقل و فطرت، انسان اجتماعی را به انزوا دعوت کند و این کار را سرچشمه قرب به خدا بداند؟
هـمـچـنین آنها که در آئین خدا بدعت گذاردند، تثلیث را بجای توحید و مسیح بنده خدا را به عنوان فرزند خدا، و خرافاتی دیگر از این قبیل را وارد آئین پاک الهی نمودند، به گمان اینکه دارند خدمتی می کنند، آیا این گونه افراد از زیانکارترین مردم نیستند؟!
خوارج نهروان، آن جمعیت قشری بی مغز و نادان که بزرگترین گناهان (همچون کشتن علی (علیه السلام ) و گروهی از مسلمانان راستین و گلهای سرسبد اسلام ) را موجب تقرب به خدا می دانستند و حتی بهشت را در انحصار خود فرض می کردند آیا از زیانکارترین مردم نبودند؟!
خـلاصـه آیـه آنـچـنـان مـفـهـوم وسـیـعـی دارد کـه اقـوام زیـادی را در گـذشـتـه و حال و آینده در برمی گیرد.
اکنون این سؤال پیش می آید که سرچشمه این حالت انحرافی خطرناک چیست ؟
مـسـلمـا تـعـصـبـهـای شـدیـد، غـرورهـا، تـکـبـر خـودمـحـوری، و حـب ذات از مـهـمـتـریـن عوامل پیدایش این گونه پندارهای غلط است .
گـاه تـمـلق و چـاپـلوسـی دیـگران، و زمانی در گوشه انزوا نشستن و تنها به قاضی رفـتـن، سـبـب پـیـدایـش ایـن حـالت مـی گـردد کـه تـمـام اعـمـال و افـکـار انـحرافی و زشت انسان در نظر او زینت می دهد، آنچنان که بجای احساس شـرمـنـدگـی و نـنـگ از این زشتیها، احساس غرور و افتخار و مباهات می کند، همانگونه که قـرآن در جـای دیـگـر مـی فـرمـایـد: (افـمـن زیـن له سـوء عـمـله فـرآه حـسنا: آیا کسی که اعمال زشتش در نظرش زینت داده شده است و آن را نیکو می پندارد...
@@تفسیر نمونه جلد 12 صفحه 566 @@@