تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نمونه، جلد12
آیت الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلاء و دانشمندان‏‏‏‏‏

بی خبران مغرور و موانع شناخت

به دنبال آیات گذشته این سؤال برای بسیاری پیش می آید که با وضوح مساله توحید به طوری که همه موجودات جهان به آن گواهی می دهند چرا مشرکان این واقعیت را نمی پذیرند؟ چرا آنها این آیات گویا و رسای قرآن را می شنوند و بیدار نمی شوند؟!

آیات مورد بحث می تواند اشاره به پاسخ این سؤال باشد.

نخستین آیه می گوید: ((ای پیامبر! هنگامی که قرآن می خوانی میان تو و آنها که ایمان به آخرت ندارند، حجاب و پوششی قرار می دهیم )) (و اذا قرات القرآن جعلنا بینک و بین الذین لا یؤمنون بالاخرة حجابا مستورا).

این حجاب و پرده، همان لجاجت و تعصب و خودخواهی و غرور و جهل و نادانی بود که حقایق قرآن را از دیدگاه فکر و عقل آنها مکتوم می داشت و به آنها اجازه نمی داد حقایق روشنی همچون توحید و معاد و صدق دعوت پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) و مانند آنها را درک کنند.

در اینکه مستور در اینجا صفت برای حجاب است، یا برای شخص ‍ پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم )، و یا حقایق قرآن، بحثی داریم که در نکات آخر می خوانید، همچنین در چگونگی نسبت دادن ایجاد این حجاب به خداوند سخنی است که در آنجا خواهد آمد.

آیه بعد اضافه می کند که ((ما بر دلهای آنها پوششهائی قرار داده ایم تا قرآن
@@تفسیر نمونه جلد 12 صفحه 144 @@@

را درک نکنند و در گوشهایشان ثقل و سنگینی )) (و جعلنا علی قلوبهم اکنة ان یفقهوه و فی آذانهم وقرا).

و لذا ((هنگامی که پروردگارت را در قرآن به یگانگی یاد میکنی آنها پشت می کنند و رو بر می گردانند)) (و اذا ذکرت ربک فی القرآن وحده ولوا علی ادبارهم نفورا).

راستی چه عجیب است فرار از حق، فرار از سعادت و نجات، و فرار از خوشبختی و پیروزی و فهم و شعور.

نظیر همین معنی در سوره ((مدثر)) آیات 50 و 51 آمده است : کانهم حمر مستنفرة فرت من قسورة : ((گوئی آنها خران رم کننده ای هستند که از شیر ژیان می گریزند!

باز اضافه می کند: ((ما می دانیم آنها به چه منظوری به سخنان تو گوش فرا می دهند هنگامی که نزد تو می آیند و پای سخنانت می نشینند)) (نحن اعلم بما یستمعون به اذ یستمعون الیک ).

و هنگامی که آنها با هم نجوی می کنند و سخنان در گوشی دارند (و اذ هم نجوی ).

((هنگامی که ظالمان به مؤمنان می گویند شما تنها از کسی پیروی می کنید که مسحور شده، ساحران در عقل و هوش او نفوذ کرده، و آنرا مختل ساخته اند)) (اذ یقول الظالمون ان تتبعون الا رجلا مسحورا).

در حقیقت آنها به منظور درک حقیقت به سراغ تو نمی آیند و سخنانت را با گوش جان نمی شنوند، بلکه هدفشان آنست که بیایند و اخلال کنند، وصله بچسبانند و مؤمنان را - اگر بتوانند - از راه بدر برند، اصولا کسی که بر قلبش پوشش و در گوشش (در برابر شنیدن حق ) سنگینی است، جز به چنین قصدهائی پای
@@تفسیر نمونه جلد 12 صفحه 145 @@@

سخن مردان حق نمی نشیند.

در آخرین آیه باز روی سخن را به پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) کرده، ضمن عبارت کوتاهی پاسخ دندانشکنی به این گروه گمراه می دهد و می گوید: ((بنگر چگونه برای تو مثل می زنند (یکی ساحرت می خواند دیگری مسحور، یکی کاهن و دیگری مجنون ) و از همین رو آنها گمراه شده اند و قدرت پیدا کردن راه حق را ندارند (انظر کیف ضربوا لک الامثال فضلوا فلا یستطیعون سبیلا ).

نه اینکه راه ناپیدا باشد و چهره حق مخفی گردد، بلکه آنها چشم بینا ندارند، و عقل و خرد خود را به خاطر بغض و جهل و تعصب و لجاج از کار انداخته اند.