آیه و ترجمه
بِسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
الحَْمْدُ للَّهِ الَّذِی خَلَقَ السمَوَتِ وَ الاَرْض وَ جَعَلَ الظلُمَتِ وَ النُّورَ ثُمَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بِرَبهِمْ یَعْدِلُونَ(1)
هُوَ الَّذِی خَلَقَکُم مِّن طِینٍ ثُمَّ قَضی أَجَلاً وَ أَجَلٌ مُّسمًّی عِندَهُ ثُمَّ أَنتُمْ تَمْترُونَ(2)
ترجمه :
بنام خداوند بخشنده بخشایشگر
1 - ستایش برای خداوندی است که آسمانها و زمین را آفرید و ظلمتها و نور را ایجاد کرد، اما کافران برای پروردگار خود شریک و شبیه قرار می دهند (با اینکه دلایل توحید و یگانگی او در آفرینش جهان آشکار است ).
2 - او کسی است که شما را از گل آفرید سپس مدتی مقرر داشت (تا انسان تکامل یابد)
@@تفسیر نمونه جلد 5 صفحه 145@@@
و اجل حتمی نزد او است (و او از آن آگاه است ) با این همه شما (مشرکان در توحید و یگانگی یا قدرت او) تردید می کنید.
تفسیر:
این سوره با حمد و ستایش پروردگار آغاز شده است .
نخست از طریق آفرینش عالم کبیر (آسمان و زمین ) و نظامات آنها، و سپس از طریق آفرینش عالم صغیر یعنی انسان، مردم را متوجه اصل توحید می سازد و ابتدا می گوید: حمد و سپاس برای خدائی است که آسمانها و زمین را آفرید (الحمد لله الذی خلق السماوات و الارض ).
خداوندی که مبدء نور و ظلمت و بر خلاف عقیده دوگانه پرستان، آفریننده همه چیز است (و جعل الظلمات و النور).
اما مشرکان و کافران به جای اینکه از این نظام واحد درس توحید بیاموزند برای پروردگار خود شریک و شبیه می سازند (ثم الذین کفروا بربهم یعدلون )**یعدلون از ماده عدل(بر وزن حفظ) به معنی مساوی و هموزن است و در اینجا به معنی شریک و شبیه قائل شدن می باشد***
قابل توجه اینکه عقیده مشرکان را با کلمه ثم که در لغت عرب برای ترتیب با فاصله است ذکر کرده و این نشان می دهد که در آغاز، توحید به عنوان یک اصل فطری و عقیده عمومی و همگانی بشر بوده است و شرک بعدا به صورت یک انحراف از این اصل فطری به وجود آمده .
اما در اینکه چرا درباره آفرینش زمین و آسمان، کلمه خلق به کار رفته، و در مورد نور و ظلمت کلمه جعل مفسران، سخنان گوناگونی دارند، ولی آنچه نزدیکتر به ذهن می رسد این است که خلقت درباره اصل وجود چیزی است و جعل درباره خواص و آثار و کیفیاتی است که به دنبال آنها وجود پیدا می کند و از آنجا که نور و ظلمت جنبه تبعی دارد از آن تعبیر به جعل شده است .
@@تفسیر نمونه جلد 5 صفحه 146@@@
جالب توجه اینکه در حدیثی از امیر مؤمنان علی (علیه السلام ) در تفسیر این آیه چنین نقل شده است که فرمود: این آیه در حقیقت به سه طایفه از منحرفان پاسخ می گوید، اول به مادیها که جهان را ازلی می پنداشتند و منکر خلق و آفرینش بودند، دوم به دوگانه پرستانی که نور و ظلمت را دو مبدء مستقل می دانستند، سوم رد بر مشرکان عرب که برای خدا شریک و شبیه قائل بودند.**تفسیر نور الثقلین جلد اول صفحه 701***