آیه و ترجمه
وَ إِن مِّنْ أَهْلِ الْکِتَبِ إِلا لَیُؤْمِننَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَ یَوْمَ الْقِیَمَةِ یَکُونُ عَلَیهِمْ شهِیداً(159)
ترجمه:
159 - و هیچیک از اهل کتاب نیست مگر اینکه به او قبل از مرگش ایمان می آورد و روز قیامت گواه بر آنها خواهد بود.
تفسیر:
در تفسیر آیه فوق دو احتمال است که هر یک به جهاتی قابل ملاحظه است:
1 - آیه می فرماید: ((هیچکس از اهل کتاب نیست مگر اینکه به مسیح (علیه السلام) پیش از ((مرگ خود)) ایمان می آورد.))
(و ان من اهل الکتاب الا لیؤمنن به قبل موته)
و آن در هنگامی است که انسان در آستانه مرگ قرار می گیرد و ارتباط او با
@@تفسیر نمونه جلد 4 صفحه 204@@@
این جهان ضعیف و با جهان بعد از مرگ قوی می گردد، پرده ها از برابر چشم او کنار می رود، و بسیاری از حقایق را می بیند، نسبت به آن آگاهی می یابد، در این موقع است که چشم حقیقت بین او مقام مسیح (علیه السلام) را مشاهده می کند و در برابر او تسلیم می گردد آنها که منکر او شدند به او مؤمن می شوند و آنها که او را خدا دانستند به اشتباه خود پی می برند.
در حالی که این ایمان همانند ایمان فرعون و اقوام دیگر و اقوامی که گرفتار عذاب می شدند و در لحظه مشاهده عذاب و مقدمات نابودی و مرگ ایمان می آوردند هیچگونه سودی برای آنها ندارد - پس چه بهتر که بجای اینکه در آن لحظه حساس که ایمان سودی ندارد ایمان بیاورند، اکنون که ایمان مفید است مؤمن شوند (طبق این تفسیر ضمیر قبل موته به اهل کتاب بر می گردد).
2 - منظور این است که تمام اهل کتاب بحضرت مسیح (علیه السلام) پیش از ((مرگ او)) ایمان می آورند یهودیان او را به نبوت می پذیرند و مسیحیان دست از الوهیت او می کشند و این به هنگامی است که مسیح (علیه السلام) طبق روایات اسلامی در موقع ظهور مهدی (عج) از آسمان فرود می آید، و پشت سر او نماز می گزارد و یهود و نصارا نیز او را می بینند و به او و مهدی (علیه السلام) ایمان می آورند، و روشن است که مسیح (علیه السلام) به حکم اینکه آئینش مربوط به گذشته بوده وظیفه دارد در این زمان از آئین موجود یعنی آئین اسلام که مهدی (علیه السلام) مجری آن است پیروی کند (طبق این تفسیر ضمیر قبل موته به مسیح بر می گردد نه به اهل کتاب).
در بسیاری از کتب اسلامی این حدیث از پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) نقل شده است که فرمود:
کیف انتم اذا نزل فیکم ابن مریم و امامکم منکم:
((چگونه خواهید بود هنگامی که فرزند مریم در میان شما نازل گردد
@@تفسیر نمونه جلد 4 صفحه 205@@@
در حالی که پیشوای شما از خود شما است)).**از مسند احمد و صحیح بخاری و صحیح مسلم و سنن بیهقی (طبق نقل تفسیر المیزان).***
البته مطابق این تفسیر منظور از اهل کتاب جمعیت یهود و مسیحیانی هستند که در آن زمان وجود دارند.
در تفسیر ((علی بن ابراهیم)) از ((شهر بن حوشب)) چنین نقل شده که روزی حجاج به او گفت آیه ای در قرآن است که مرا خسته کرده و در معنی آن فرو مانده ام، ((شهر)) می گوید کدام آیه است ای امیر! حجاج گفت: آیه و ان من اهل الکتاب... زیرا من یهودیان و نصرانیانی را اعدام می کنم که هیچگونه نشانه ای از چنین ایمانی در آنها مشاهده نمی کنم، شهر می گوید آیه را درست تفسیر نکردی، حجاج می پرسد چرا! تفسیر آیه چیست! شهر می گوید: منظور این است که عیسی (علیه السلام) قبل از پایان جهان فرود میآید و هیچ یهودی و نه غیر یهودی باقی نمیماند مگر اینکه قبل از مرگ عیسی (علیه السلام) به او ایمان میآورد او پشت سر مهدی (علیه السلام) نماز می خواند، هنگامی که حجاج این سخن را شنید گفت: وای بر تو این تفسیر را از کجا آوردی! می گوید از محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابی طالب (علیه السلام) شنیدم، حجاج گفت و الله جئت بها من عین صافیه!:
((به خدا سوگند آن را از سرچشمه ذلال و صافی گرفتی))!**تفسیر برهان جلد اول صفحه 426.***
و در پایان آیه میفرماید: ((در روز رستاخیز، مسیح (علیه السلام) گواه بر آنها خواهد بود.))
(و یوم القیامة یکون علیهم شهیدا).
منظور از گواهی مسیح (علیه السلام) بر ضد آنها این است که او گواهی میدهد
@@تفسیر نمونه جلد 4 صفحه 206@@@
که تبلیغ رسالت کرده و آنها را هیچگاه به خدائی و الوهیت خود دعوت ننموده بلکه به ربوبیت پروردگار دعوت کرده است.