به دنبال بحثی که در آیات قبل درباره خودداری منافقان از شرکت در صفوف مجاهدان بود، در این آیه و چند آیه دیگر که به دنبال آن می آید افراد با ایمان با منطق موثر و هیجان انگیزی دعوت به جهاد در راه خدا شده اند، و با توجه به اینکه این آیات در زمانی نازل شد که دشمنان گوناگونی از داخل و خارج، اسلام را تهدید می کردند، اهمیت این آیات در پرورش روح جهاد در مسلمانان روشنتر میگردد.
در آغاز آیه میفرماید: ((آنهائی باید در راه خدا پیکار کنند که آماده اند زندگی پست جهان ماده را با زندگی ابدی و جاویدان سرای دیگر مبادله نمایند.))
(فلیقاتل فی سبیل الله الذین یشرون الحیاة الدنیا بالاخرة)
یعنی تنها کسانی می توانند جزء مجاهدان واقعی باشند که آماده چنین معاملهای گردند، و به راستی دریافته باشند که زندگی جهان ماده آن چنان که از کلمه دنیا (به معنی پست تر و پائین تر) بر می آید در برابر مرگ افتخارآمیز در مسیر زندگی جاویدان اهمیتی ندارد، ولی آنها که حیات مادی را اصیل و
@@تفسیر نمونه جلد 4 صفحه 8@@@
گرانبها و بالاتر از اهداف مقدس الهی و انسانی می دانند هیچگاه مجاهدان خوبی نخواهند بود.
سپس در ذیل آیه می فرماید: ((سرنوشت چنین مجاهدانی کاملا روشن است، زیرا از دو حال خارج نیست یا شهید می شوند و یا دشمن را در هم می کوبند و بر او پیروز می گردند، در هر صورت پاداش بزرگی به آنها خواهیم داد)).
(و من یقاتل فی سبیل الله فیقتل او یغلب فسوف نؤتیه اجرا عظیما)
مسلما چنین سربازانی شکست در قاموسشان وجود ندارد و در هر دو صورت خود را پیروز می بینند، چنین روحیه ای به تنهائی کافی است که وسائل پیروزی آنها را بر دشمن فراهم سازد، تاریخ نیز گواهی می دهد که یکی از عوامل پیروزی سریع مسلمانان بر دشمنانی که از نظر تعداد و تجهیزات و آمادگی رزمی، به مراتب بر آنها برتری داشتند، همین روحیه شکست ناپذیری آنها بوده است.
حتی دانشمندان بیگانه ای که درباره اسلام و پیروزیهای سریع مسلمین، در زمان پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) و بعد از آن، بحث کرده اند، این منطق را یکی از عوامل مؤثر پیشرفت آنها دانسته اند.
یکی از مورخان معروف غرب در کتاب خود چنین می گوید: مسلمانان از برکت مذهب جدید و مواهبی که در آخرت به آنها وعده داده شده بود اصلا از مرگ نمی ترسیدند و دوام و اصالتی برای این زندگی (منهای جهان دیگر) قائل نبودند**تاریخ تمدن اسلام و عرب _ گوستاو لوبون صفحه 155.*** و لذا از آن در راه هدف و عقیده چشم می پوشیدند.
قابل توجه اینکه در آیه فوق همانند بسیاری دیگر از آیات قرآن، جهادی مقدس شمرده شده است که ((فی سبیل الله))، در راه خدا و نجات بندگان خدا
@@تفسیر نمونه جلد 4 صفحه 9@@@
و زنده کردن اصول حق و عدالت و پاکی و تقوی باشد، نه جنگهائی که به خاطر توسعه طلبی، تعصب، توحش، استعمار و استثمار صورت گیرد.