(58) قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِکَ فَلْیَفْرَحُواْ هُوَ خَیْرٌ مِّمَّا یَجْمَعُونَ
بگو: (مؤمنان) تنها به فضل و رحمت خداوند شاد شوند، (نه به مال و مقام،) که آن بهتر از هرچیزی است که میاندوزند.
نکتهها:
با توجّه به شفا، موعظه و رحمت بودن قرآن که در آیهی قبل بود، ظاهر این آیه آن است که مراد از فضل ورحمت، همان تمسّک به قرآن باشد. به فرمودهی حضرت علی علیه السلام : روز قیامت ندا میدهند که هر کشاورزی گرفتار آفتی میشود، جز آنان که در مزرعهی قرآن کشتند، پس در زمین قرآن کشت کنید. «فکونوا من حرثة القرآن»**نهجالبلاغه، خطبه 17.*** پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: «مَن هداه اللَّه للأسلام وعلّمه القرآن ثمّ شکی الفاقة کتب اللَّه الفاقة بین عینیه الی یوم القیامة» هر کس را که خداوند به نعمت اسلام و فهم قرآن مفتخر ساخت ولی او احساس بدبختی کند واقعاً بدبخت است و تا روز قیامت مهر بدبختی بر پیشانی او زده میشود. سپس این آیه را تلاوت نمود.**تفسیر نورالثقلین.*** و در روایت دیگری فرمودند: به سراغ قرآن بروید تا زندگیتان زندگی سعیدان و مرگتان مرگ شهیدان باشد و از حسرتِ روز قیامت نجات یابید، چرا که قرآن، کلام خداوند رحمن و مانع و امانی از شرّ شیطان و سبب برتری و سنگینی میزان است.**بحار، ج 89، ص19.***
در روایات، فضل و رحمت، به نبوّت و امامت تفسیر شده است.**تفسیر نورالثقلین.*** چنانکه فضل به نعمتهایِ عامّ الهی و رحمت به نعمتهای خاصّ خداوند تفسیر شده است.**تفسیر المیزان.***
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: اهل ایمان بدانند که نعمت دین از همهی اموال کافران بهتر است و باید بدان شاد باشند.**تفسیر صافی.***
پیامها:
1- به قانونی همچون قرآن که شفا، موعظه، هدایت و رحمت است افتخار کنیم که از همهی قوانین بشری برتر است. (فلیفرحوا)
2- به نعمت ولایت شاد باشیم، نه به مال و مقام. (فلیفرحوا)
3- نعمتها را از فضل الهی بدانیم، نه از خود تا شادی ما رنگ الهی بیابد و سبب فخر فروشی و تکبّر نگردد.**تفسیر کبیرفخررازی.*** (بفضل اللّه...فلیفرحوا)
4- تنها نعمتی که برخورداری از آن باید سبب شادمانی باشد، قرآن است. (بفضلاللّه و برحمته... فلیفرحوا) (تقدّم «بفضل اللّه وبرحمته» نشانهی انحصار است)
5 - نعمتهای مادّی، گاهی سبب فتنه و فساد شده و زود گذر است، ولی نعمتهای معنوی، پایدار و سبب رشد است. (خَیرٌ ممّا یَجمَعون)
6- نعمتهای معنوی، برتر از تمام نعمتهای مادّی است. (خیرٌممّایَجمعون) (کسی که بهرهای از قرآن دارد، نباید از تنگدستی خود ودارایی دیگران اندوهناک باشد)