(54) وَلَوْ أَنَّ لِکُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ مَا فِی الْأَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهِ وَأَسَرُّواْ النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُاْ الْعَذَابَ وَقُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ
اگر برای هر کس که ستم کرده، آنچه در زمین است میبود، قطعاً همهی آن را (برای نجات از قهر الهی و باز خرید خود) میداد. آنان با دیدن عذاب، پشیمانی خود را پنهان میکنند (تا شماتت نشوند) و میانشان به عدالت داوری میشود و بر آنان ستم نرود.
نکتهها:
فدیه دادن برای نجات از عذاب، در آیات دیگر هم مطرح شده است. از جمله آیهی (ما فی الارض جمیعاً و مثله معه لافتدوا به)**رعد، 18 و زمر، 47. ***حتّی اگر دو برابر آنچه در زمین است بدهند، از عذاب خدا نجات نمییابند. همچنین در سورهی معارج میفرماید: مجرم دوست دارد آن روز، همهی فرزندان، همسر، برادر و فامیل و آنچه را در زمین است فدیه دهد تا نجات یابد، امّا پذیرفته نمیشود.**معارج، 11 - 15.***
پیامها:
1- در قیامت، برای مجرم راه نجاتی نیست و کسی یا مالی فدای دیگری نمیشود. (و لو...)
2- حبّ نفس، قویترین غریزه در انسان است. زیرا حاضر است همهی هستی را برای نجات خود فدا کند. (ما فی الارض لافتدت به)
3- مجرمان برای آنکه گرفتار شماتت نشوند، پشیمانی خود را در دل پنهان نگاه میدارند.**تفسیر صافی.*** (اسرّوا النّدامة)
4- در قیامت، برخی پشیمانی خود را با گفتنِ ای کاش... آشکار میکنند، برخی دست خود را میگزند و برخی هم با سکوت و کتمان آن را پنهان میکنند. (اسرّوا النّدامة)
5 - رهبران شرک، در قیامت پشیمانی خود را پنهان میکنند تا از زیردستان خجالت نکشند.**تفسیر مجمعالبیان.*** (اسرّوا النّدامة)
6- در دادگاه عدل الهی، نه قدرت کارساز است، (ما انتم بمعجزین) و نه ثروت. (ما فی الأرض...)
7- در دنیا ممکن است به خاطر اشتباه قاضی به کسی ستم شود، امّا در قیامت خطایی نیست و به کسی ستمی نمیشود. (قضی بینهم بالقسط وهم لایظلمون)
8 - با ظالم هم به ظلم رفتار نکنیم. (ظلمت ، لایظلمون)