(108) لَا تَقُمْ فِیهِ أَبَداً لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَی التَّقْوَی مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِیهِ فِیهِ رِجَالٌ یُحِبُّونَ أَن یَتَطَهَّرُواْ وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ
در آن (مسجد ضرار،) هرگز (برای نماز) نایست، همانا مسجدی که از روز نخست بر اساس تقوا بنا شده، سزاوارتر است که در آن نماز برپاداری. (زیرا) در آن مسجد، مردانی هستند که دوست دارند خود را پاک سازند و خداوند پاکان را دوست میدارد.
نکتهها:
مسجدی که از آغاز بر پایهی تقوا، بنا نهاده شد، مسجد «قُبا»ست که هنگام هجرت به مدینه ساخته شد.**تفسیر نورالثقلین.***
فخر رازی میگوید: وقتی سابقهی تقوا، مایهی ارزش یک مسجد است، سبقت انسان به ایمان و تقوا، بیشتر ارزش دارد و علی علیه السلام که از روز اوّل مؤمن بود، برتر از کسانی است که پس از سالها شرک، مسلمان شدند.**تفسیر کبیرفخررازی.***
پیامها:
1- در مسجدی که پایگاه مخالفانِ نظام اسلامی است، به نماز نایستیم. (لاتقم فیه ابداً)
2- عبادت از سیاست جدا نیست. حتّی با نماز نباید باطلی را تقویت کرد.(لا تقم فیه ابداً) (تائید کفر و نفاق وتفرقه حرام است)
3- رهبر، الگوی دیگران است. پیامبر نباید وارد مسجد ضرار شود تا دیگران هم وارد نشوند. لذا خطابِ آیه به پیامبر است. (لا تقم فیه )
4- رهبر جامعه باید در موضعگیری پیشگام باشد. (لا تقم فیه )
5 - اگر مردم را از رفتن به مراکز فساد باز میداریم، باید مکانهای سالم و مفیدی را جایگزین و به آن راهنمایی کنیم. (لاتقم، تقوم)
6- ارزش هرچیز وابسته به اهداف و انگیزهها و نیّات بنیانگزاران آن دارد. (اُسس علی التقوی)
7- مسجد، زمینهی پاکی از پلیدیهای جسمی و روحی است. (فیه رجال یحبّون ان یتطهرّوا)
8 - همنشینی با صالحان ارزش است. (فیه رجال...)
9- ارزش مکانها، بسته به افرادی است که به آنجا رفت وآمد میکنند. ارزش یک مسجد به نمازگزارانِ آن است، نه گنبد و گلدستهی آن.(لمسجدٌ ... احقّ ان تقوم، فیه رجال یحبون ان یتطهروا)
10 - نماز و مسجد، وسیلهی تهذیب و پاکی است. (مسجد فیه... یتطهّروا)
11- علاقه به کمال و پاکی، خود یک کمال است. (یحبّون ان یتطهّروا)
12- پاکان، محبوب خدایند. (یحب المتطهّرین)