(79) اَلَّذِینَ یَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فِی الصَّدَقَتِ وَالَّذِینَ لَایَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَیَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ
منافقان بر مؤمنانی که (علاوهبر صدقات واجب،) داوطلبانه صدقات مستحب نیز میدهند و همچنین بر مؤمنانِ (تهی دستی) که جز به اندازهی توانشان چیزی (برای انفاق وپشتیبانی از جبهه) نمییابند، عیب میگیرند و آنان را مسخره میکنند. (بدانند که) خداوند آنان را به ریشخند میگیرد (و کیفر تمسخرشان را خواهد داد) و برای آنان عذابی دردناک است.
نکتهها:
رسول خداصلی الله علیه و آله از مردم تقاضای کمک به جبهه کرد. توانگران کمکهای شایانی کردند و ناتوانان کمک اندک داشتند. منافقان، کمک توانگران را ریایی دانسته و مورد عیبجویی و طعن قرار میدادند و کمک بیبضاعتها را مسخره میکردند.**«یَلمِزون» که به معنای طعنه زدن است، دربارهی مؤمنان توانگر است و «یَسخرون» در مورد مؤمنان تهیدست میباشد.*** از جمله ابوعقیل انصاری با اضافهکاری، مقداری خرما برای کمک به جبهه نزد پیامبر آورد، منافقان او را نیز مسخره کردند.
مال و ثروت داشتن، شرط انفاق نیست، باید اخلاص، ایمان و سخاوت داشته باشیم. در آیهی 79 خواندیم که ثعلبه با آن همه ثروت، حقّ واجب الهی را نپرداخت و ابوعقیل که کارگری ساده بود، با اخلاص چند عدد خرما را به جبههی اسلام کمک کرد.
امام رضا علیه السلام فرمودند: مراد از مسخره کردن خداوند، (سخر اللّه منهم)، آن است که خداوند کیفر استهزای آنان را میدهد.**بحار، ج3، ص 319.***
پیامها:
1- مسخره کردن، کار منافقان است. خود کمک نمیکنند، کمکهای دیگران را نیز زیر سؤال میبرند.(الذین یلمزون )
2- مؤمنان با میل وعلاقه انفاق میکنند. (المطوعین) (یعنی از روی رغبت)
3- تضعیف روحیّهی کمک کنندگان به جبهه، حرام و کاری منافقانه است. (یلمزون المطوعین ... لهم عذاب الیم)
4- منافقان میخواهند با تبلیغات واستهزا، مردم را نسبت به جهاد دلسرد و بیانگیزه کنند. (یلمزون ... فیسخرون )**در آیهی 7 سوره منافقون میخوانیم: (هم الذین یقولون لاتُنفقوا علی مَن عند رسول اللَّه حتّی ینفضّوا) به اطرافیان پیامبر کمک مالی نکنید تا پراکنده شوند.***
5 - در دید منافقان مقدار مال مهّم است، نه انگیزهها و خصلتها، لذا انفاقِ اندک را بر فقیرانِ مؤمن، خُرده میگیرند. (یلمزون ... الذین لایجدون الاّ جُهدهم )
6- برای برطرف کردن نیاز جامعه، باید از تمام امکانات استفاده کرد. (جهدهم)
7- مسئولیّت هرکس به اندازهی توان اوست. (لایجدون الاّ جهدهم)
8 - به وظیفهی خود عمل کنیم واز استهزای دشمن نهراسیم.(لایجدون الاّ جهدهم) زیرا خداوند جزای آنان را میدهد.(سخراللّه منهم)
9- کیفر باید متناسب با عملکرد باش.د (یسخرون، سخراللَّه)