(57) لَوْ یَجِدُونَ مَلْجَاً أوْ مَغَرَتٍ أَوْ مُدَّخَلًا لَّوَلَّوْاْ إِلَیْهِ وَهُمْ یَجْمَحُونَ
اگر (منافقان) پناهگاه یا غارها یا گریزگاهی بیابند، البتّه شتابان به آن رویمیآورند.
نکتهها:
«مَلجَأ»، پناهگاه است و «مَغارات»، جمع «مَغارة» به معنای غار. «مُدّخل» راه پنهان و نقب گونهی زیرزمینی است. «یَجمحون» از «جماح» به معنای حرکت شتابانی است که نتوان جلوی آن را گرفت، و به اسب چموش، «جموح» میگویند.
منافقان یا از ترس، اظهار ایمان میکنند، یا از روی طمع به مال و مقام. آیه گروه اوّل را میگوید.**تفسیر اطیبالبیان.***
پیامها:
1- منافق، هراسان و در پی فرصت است تا از وضع موجود بگریزد.(لو یجدون ...)
2- محیط جامعهی اسلامی برای منافقان، قابل تحمّل نیست. (لو یجدون ...)
(زندگی منافقان آوارگی است و با مسلمانان زندگی اضطراری دارند)
3- رنج واضطراب منافقان در جامعهی اسلامی، با وجود داشتن مال و فرزند، نمونهای از عذاب دنیوی آنان است. در دو آیه قبل فرمود: (یرید اللّه لیعذّبهم بها فی الحیوة الدنیا) و در این آیه میفرماید: (لو یجدون)
4- منافقان در جنگ و گریزشان با مؤمنان، تیز و چابکاند. (یجمحون)