تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 5
حاج شیخ محسن قرائتی

سیمای سوره‏ی توبه‏

این سوره که نهمین سوره‏ی قرآن کریم است، یکصد و بیست ونه آیه دارد و در سال نهم هجری نازل شده است.**تفسیر نورالثقلین. ***قسمت‏هایی از آن قبل از جنگ تبوک، بخشی در حال جنگ و قسمت دیگر، بعد از آن نازل شده است.
مشهورترین نام‏های این سوره در روایات، «توبه» و «برائت» است. «توبه»، از آن جهت که در این سوره، بارها از توبه‏ی انسان و بازگشت لطف الهی سخن به میان آمده است، و «برائت»، بدان جهت که این سوره با اعلام برائت از مشرکان آغاز شده‏است.
برخی مفسّران به خاطر ارتباط مطالب این سوره با سوره‏ی «انفال»، این سوره را دنباله‏ی آن دانسته وگفته‏اند: به همین دلیل نیازی به (بسم‏اللَّه الرحمن الرحیم) نداشته است، ولی به عقیده‏ی ما که از اهل بیت پیامبرصلی الله علیه و آله گرفته‏ایم، این سوره، مستقّل است و نداشتن (بسم اللَّه) به خاطر لحن قهرآمیز آن نسبت به مشرکین است، زیرا کلمه‏ی (بسم اللَّه)، نشان رحمت و امان است و این سوره با اعلام تنفّر از مشرکانِ پیمان شکن آغاز شده است. چنانکه حضرت علی علیه السلام می‏فرماید: «بسم‏اللّه» برای امان دادن و برائت برای رفع امان است.**تفسیر مجمع‏البیان.***
در اهمیّت این سوره همین بس که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: سوره‏های برائت و توحید، همراه با هفتاد هزار صف از فرشتگان نازل شد.