(73) قَالُواْ أَتَعْجَبِینَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَبَرَکَتُهُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ إِنَّهُ حَمِیدٌ مَّجِیدٌ
(فرشتگان به همسر ابراهیم) گفتند: آیا از کار خداوند تعجّب میکنی؟ رحمت و برکات الهی بر شما اهل خانه (و خاندان رسالت) نازل باد، همانا او (پروردگاری) ستوده و بزرگوار است.
نکتهها:
روزی امیرالمؤمنین علی علیه السلام به گروهی سلام کردند، آنها در جواب گفتند:«علیک السلام و رحمة اللّه و برکاته علیکم اهل البیت و مغفرته و رضوانه»، حضرت فرمودند: در پاسخ سلام، بیش از آنچه ملائکه به ابراهیم علیه السلام گفتند اضافه نکنید، لذا جملهی «و رحمة اللّه و برکاته» کافی است.**تفسیر مجمعالبیان.***
سؤال: با توجّه به اینکه در آیهی فوق، فرشتگان به همسر حضرت ابراهیم علیه السلام ، اهلبیت خطاب کردند و طبعاً همسر هر فردی اهلِخانهی او بشمار میآید، چرا در آیهی تطهیر؛ (انّما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا)**احزاب، 33.***، همسران رسول خداصلی الله علیه و آله جزء اهلبیت او محسوب نمیشوند؟
پاسخ: اگر صرفاً به معنای لغوی کلمه تکیه کنیم، طبیعتاً کلمهی «اهلبیت» به همسر انسان اطلاق میگردد، امّا گاهی دلیل در دست داریم که فردی را از این معنا خارج میکند، نظیر آیه (انّه لیس مِن اهلک)**هود، 46.*** که فرزند نوح علیه السلام را از اهل او به حساب نمیآورد، یا گاهی دلیلی پیدا میشود که فردی را در این امر داخل میسازد، مثل آنچه که در مورد سلمان آمده که حضرت رسول فرمودند: «سلمان منّا اهل البیت»**بحار، ج 18، ص19.***
در آیهی تطهیر نیز روایات بسیاری در دست است که پیامبر اکرمصلی الله علیه و آله با بردن افراد خاصّی به زیر عبا، فقط آنها را اهل بیت خود نامیدند و اجازه نفرمودند که حتّی همسرشان امّسلمه، وارد شود.
پیامها:
1- گاهی فرشتگان با غیر پیامبر نیز تکلّم و گفتگو میکنند.(قالوا أتعجبین)
2- زن نیز میتواند مخاطب ملکوتیان قرار گیرد. (قالوا أتعجبین) (فرشتگان همسر حضرت ابراهیم را از ناباوری نهی کردند)
3- هرگز از امدادهای غیبی الهی، مأیوس نشویم. (أتعجبین من امر الله)
4- برای برطرف کردن استبعاد وتعجّب در امری، نعمتهای بیشمار الهی را یاد کنیم. (أتعجبین... رحمت اللَّه و برکاته علیکم) (همان خدایی که آتش را بر ابراهیم علیه السلام ، سرد و او را بر بتپرستان پیروز نمود، میتواند به پیرزنی عقیم و شوهری سالخورده، فرزندانی عطا فرماید)
5 - فرزند صالح، رحمت وبرکت از جانب خداست. (رحمت اللَّه و برکاته علیکم)