تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 5
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره هود آیه 18

(18) وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَی‏ عَلَی اللَّهِ کَذِباً أُوْلَئِکَ یُعْرَضُونَ عَلَی‏ رَبِّهِمْ وَیَقُولُ الْأَشْهَدُ هَؤُلَا ءِ الَّذِینَ کَذَبُواْ عَلَی‏ رَبِّهِمْ أَلَا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَی الظَّلِمِینَ
و کیست ستمکارتر از آنکه بر خداوند دروغ می‏بندد؟ آنان (در قیامت) بر پروردگارشان عرضه می‏شوند و شاهدان (آن روز انبیا و فرشتگان) خواهند گفت: اینها همان کسانی هستند که بر پروردگارشان دروغ بستند. بدانید، لعنت خدا بر ستمگران باد.
نکته‏ها:
دادگاه قیامت، گواهان بسیار دارد:
الف: خداوند، که شاهد بر همه‏ی اعمال ماست. (انّ الله علی کل شییٍ شهید)**حج، 17.***
ب: پیامبر اکرم‏صلی الله علیه و آله . (فکیف اذا جئنا من کل امّةٍ بشهید و جئنا بک علی هولاء شهیداً)**نساء، 41. ***چگونه است حال آنها در آن روز که برای هر امّتی گواهی بیاوریم و تو را گواه بر آنها قرار دهیم.
ج: امامان معصوم علیهم السلام . (و کذلک جعلناکم امّةً وسطاً لتکونوا شهداء علی الناس)**بقره، 143.*** ما شما را امّت میانه قرار دادیم تا گواه بر مردم باشید. طبق روایات مراد از امّت، امامان معصومند، زیرا سایر افراد امّت، از علم و عصمت لازم برای گواهی در آن روز برخوردار نیستند.
د: فرشتگان. (و جاءت کل نفس معها سائقٌ و شهید)**ق، 21.*** در قیامت همراه هر انسانی دو فرشته می‏آید، یکی او را سوق می‏دهد و یکی شاهد بر اوست.
ه : زمین. (یومئذ تحدّث اخبارها)**زلزال، 4.*** در قیامت زمین اخبار خود را بازگو می‏کند
و: وجدان. (اقرء کتابک کفی بنفسک الیوم علیک حسیباً)**اسراء، 14.*** نامه‏ی عملت را بخوان و خود قضاوت کن که با تو چه برخورد شود.
ز: اعضای بدن. (یوم تشهد علیهم السنتهم و ایدیهم و ارجلهم)**نور، 24.*** روز قیامت زبان و دست و پا به سخن آمده و علیه انسان گواهی می‏دهند.
ح: زمان. امام سجّاد علیه السلام در دعای ششم صحیفه می‏فرماید: «هذا یومٌ حادثٌ جدید و هو علینا شاهدٌ عتید» امروز روز جدیدی است که در قیامت گواه اعمالی است که در آن انجام می‏دهیم.
ط: عمل. (وجدوا ما عملوا حاضراً)**کهف، 48.*** در قیامت اعمال انسان تجسّم یافته و در برابر او نمودار می‏شوند.
سؤال: قرآن در مورد گناهان بسیاری کلمه‏ی (اَظلَم) را بکار برده است، در حالی که بزرگ‏ترین ظلم‏ها باید یکی باشد، نه چند تا؟
پاسخ: گرچه این تعبیر در پانزده مورد بکار رفته است، امّا همه‏ی آنها مربوط به انحرافات فکری اعم از شرک، افترا، کتمان حقّ و جلوگیری از راه و یاد خداست. بنابراین بزرگ‏ترین ظلم‏ها، ظلم فکری و فرهنگی و اعتقادی است.
قرآن در این آیه و چند آیه‏ی بعد، سیما و سرنوشتِ شخص افترازننده بر خداوند را چنین بیان می‏کند: ظالم‏ترین افراد است، از الطاف الهی محروم است، به قیامت ایمان ندارد، حقائق را تحریف می‏کند، راه خدا را می‏بندد، نه در دنیا قدرت فرار از سلطه‏ی الهی را دارد و نه در قیامت یاوری، عذابش چند برابر، عمرش بر باد رفته، کوشش‏هایش تباه گشته و نفس و جان باخته است.
پیام‏ها:
1- افترا بر خداوند، بزرگ‏ترین ظلم‏هاست. نویسندگان و گویندگان مذهبی، مراقب گفتار و نوشتار خود باشند. (و من اظلم ممن افتری‏ علی اللّه)
2- بزرگی و زشتی ظلم، بستگی به متعلّق آن دارد. (اظلم ممّن افتری‏ علی اللّه)
3- در قیامت پرده‏ها کنار می‏رود و امری پنهان نمی‏ماند.(یعرضون علی ربّهم)
4- در قیامت گواهان بسیاری شهادت خواهند داد، پس مراقب کار خود باشیم. (و یقول الاشهاد)