وارد شده است که مادر او بالای بام رود و مقنعه از سر خود بردارد تا موی او به جانب آسمان ظاهر شود آنگاه بگوید: اللهم انک اعطیتنیه و انت و هبته لی اللهم فاجعل هبتک الیوم جدیداً انک قادر مقتدر . پس سر به سجده نهد، هنوز سر از سجده بر نداشته باشد که فرزندش شفاء یابد انشاء الله و در ذکر دعاهای رفع پریشانی و فقر و عال، دعاهای بر طرف شدن بیماری و مرض نیز خواهد آمد و روایت شده برای از بین رفتن مرض و بیماری و برای فرزنددار شدن کسی که فرزند نمیآورد، با صدای بلند در منزل خود اذان بگوید.
دعای محتضر: برای آسانی جان دادن، این دعا را به او تلقین کنند:
یا من یقبل الیسیر و یعفو عن الکثیر اقبل منی الیسیر واعف عنی اکثیر انک انت الغفور الرحیم . و نیز کلمه لا اله الا الله را به او تلقین نمایند که هر کس آخرین سخن او این کلمه طیبه باشد داخل بهشت شود انشاء الله و کلمات فرج (124)و عقاید حقه را نیز به او تلقین نمایند و او را در آنحال تنها مگذارند و او را رو به قبله کنند و جنب و حائض نزد او حاضر نشوند و سوره یس و الصافات و احزاب و آیه الکرسی و آیه سخره و سه آیه آخر سوره بقره و غیر آن را در نزد او بخوانند و برای تشییع میت، فضیلت بسیاری است و آداب جنائز زیاد است: و این مختصر را گنجایش ذکر آن نیست. و در وقت دیدن جنازه بگوید: الحمد لله الذی لم یجعلنی من السواد المخترم .
دعای نماز میت: در نماز میت پنج تکبیر گفته میشود و چهار دعا که عبارت باشد از شهادتین و صلوات و دعا برای مؤمنین و دعا برای میت در بین تکبیرات خوانده میشود به این گونه که بعد از تکبیر اول بگوید: اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمداً و رسول الله . و بعد از تکبیر دوم را بگوید: اللهم صل علی محمد و آل محمد و بعد از تکبیر سوم: اللهم اغفر للمومنین و المؤمنات.
و بعد از تکبیر چهارم اللهم اغفر لهذا المیت و اگر میت زن باشد بگوید: لهذه المیته و اگر طفل باشد بگوید اللهم اجعله لابویه و لنا سلفاً و فرطاًو اجراً . و بعد از آن تکبیر پنجم را بگوید و فارغ شود و ین حداقل واجب نماز میت است و بنا بر مشهور کفایت میکند و سزاوار است که امام جماعت با وضو باشد و محاذی وسط مرد و محاذی سینه زن بایستد و در هر تکبیر دستها را بالا ببرد و صبر کند تا جنازه برداشته شود.
و قتی که بخواهد سر قبر قاتحه بخواند، رو به قبر کند و دست بر روی قبر بگذارد و هفت مرتبه سوره انا انزلنا را بخواند که باعث ایمنی از هول بزرگ قیامت است.
و بر نیابت اعمال خیریه مانند نماز و روزه و زیارت و قرآن و دعا و استغفار و صدقات و امثال آن برای اموات، اجر عظیم و ثواب جزیل وارد شده است.
و بدان که زیارت اموات و قبور مسلمین، علاوه بر آنکه ثواب فراوان دارد فوائد عظیمه نیز بر آن مترتب است و باعث عبرت و آگاهی و زهد و بی میلی به دنیا و رغبت در آخرت میشود.
پس عاقل آن است که در قبرستان پند و عبرت گیرد و در فنای دنیا و تقلب احوال آن، تفکر کند و بخاطر آورد که او نیز بزودی جزء اموات شود و دستش از عمل کوتا و باعث عبرت دیگران شود پس در صدد توشه و زاد برای سفر هولناک معاد برآید و تقوی پیشه نماید که (خیرالزاد) است.
معروف است که هارون الرشید بهلول عاقل را در رهگذری دید در حالی که بر اسبی از نی سوار شده بود و با کودکان بازی میکرد هارون الرشید پیش رفته و سلام کرد و در خواست پندی نمود، بهلول گفت: ایها الامیر هذه قصور هم و هذه قبور هم . یعنی؛ مشاهد قصرها و عمارتهای پادشاهی گذشته و ملاحظه قبور آنان تو را برای پند گرفتن، بس است در آنها نظر کن و از ایشان عبرت گیر، زیرا آنان هم که از ابنای جنس تو بودهاند عمری در این قصرها همانند تو بساط عیش و نشاط گسترده، و اکنون در این گورهای پر مار و مور خفته و خاک حسرت بر سر کردهاند، فرداست که بر تو همین ماجرا رود و آفتاب حیاتت به مغرب ممات رسد، تخت دولتت بتخته تابوت مبدل شود و بستر خاک جانشین جامه خواب مخمل گردد؛ اندیشه کن که از آن حشمت و جاه چه در دستت باقی خواهد ماند؟ و آن همه عظمت و جبروت چه فایدهای بحالت خواهد رساند.