%
میتوان گفت که بر نظریّه مذکور سه دسته اشکال وارد میشود: یک دسته اشکال از ناحیه پزیتیویستهاست که فراسوی خواستههای مردم به حقّ و عدالتی قائل نیستند و هدف حکومت را نیز چیزی بیش از تأمین خواستههای مردم نمیدانند. دسته دیگری از اشکالات، از جانبِ غیر پزیتیویستهای غیرالهی است که معتقدند مصالح و مفاسد واقعی و حق و عدالتی هست که وَرایِ خواستههای مردم است و چه بسا با خواسته همه مردم یا اکثریت آنان مغایرت و منافات داشته باشد و وظیفه انسان یا انسانهای قانونگذار این است که حقّ و عدالت و مصالح و مفاسد واقعی را منظور دارند نه خواستههای مردم را؛ و هدف حکومت نیز باید اجرای حقّ و عدالت باشد و جامعه سعادتمند جامعهای است که در آن حقّ و عدالت حاکم باشد. سوّمین دسته اشکال، از سوی غیر پزیتیویستهای الهی وارد میگردد که فرق مهمّشان با غیر پزیتیویستهای غیر الهی در این است که واضع قانون را خدای متعال میدانند نه انسان.%
%