تربیت
Tarbiat.Org

حقوق و سیاست در قرآن‏
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

حقوق اساسی‏

%
حقوق دو گونه است: بسیاری از مقررات اجتماعی توسط قوه مقننه وضع و تصویب می‏شود اما بخشی از حقوق باید قبل از تشکیل قوه مقننه معلوم و معتبر گردد مانند این مباحث:%
چرا در هر جامعه‏ای یک نظام حقوقی ضرورت دارد؟%
چرا حقوق به سه نهاد اساسی قانونگذاری، قضاوت و اجراء قانون نیاز دارد؟%
چرا قواعد حقوقی را نمی‏توان توسط همه مردم، اعتبار و تصویب کرد؟ و مرجع ذی‏صلاح وضع مقررات اجتماعی کیست و چگونه تعیین می‏گردد؟%
قاضی چه ویژگیهایی باید داشته باشد و توسط چه مقامی منصوب می‏شود؟%
دولت چگونه تعیین می‏شود و چه اختیارات و مسؤولیتهایی دارد؟%
آیا تفکیک قوا برای همیشه و در هر شرایطی ضرورت دارد؟%
اینها و بسیاری مقررات دیگر از این قبیل همه مقرراتی‏اند که قبل از وضع و تدوین مقررات اجتماعی باید درباره آنها بررسی و مطالعه کرد. این بخش از حقوق «حقوق اساسی» نامیده می‏شود. پس حقوق اساسی عبارت است از «مجموعه مقرراتی که قبل از وضع و تدوین مقررات اجتماعی باید معتبر باشد».%
در نظامهای مردمسالار برای اعتبار حقوق اساسی، نخست مردم با رأی خود کسانی را به عنوان اعضای «مجلس مؤسسان» بر می‏گزینند، سپس آنها مجموعه حقوق اساسی را وضع و تصویب می‏کنند؛ این مجموعه - که «قانون اساسی»(37) نامیده می‏شود - برای اعتبار بیشتر بر مردم عرضه می‏گردد تا آنان نیز بدان رأی موافق بدهند.%
%