زیرکی و کیاست امری پسندیده است که اسلام و روایات بر آن تأکید نموده و از مؤمنین خواسته است که کیس و زیرک باشند. برای شخص کیس نیز علائم و نشانههایی ذکر شده که مهمترین آنها دوری از اعمال منافی است، یعنی کیاست و زیرکی عامل مهم ذهنی و روانی است که انسان را از کشیده شدن به این قبیل اعمال باز میدارد. نقطه مقابل کیاست حماقت معرفی شده است که خود ریشه فجور و اعمال منافی عفت به حساب آمده است.
علی (علیه السلام): الکیس من ملک عنان شهوته(200)
امام علی (علیه السلام): زیرک کسی است که زمام شهوت خویش را در اختیار گیرد.
علی (علیه السلام): الکیس من تجلبب الحیاء و ادرع الحکم(201)
امام علی (علیه السلام): زیرک کسی است که جامه حیا درپوشد و زره بردباری به تن کند.
علی (علیه السلام): ان الکیس من کان لشهوته مانعا و لنزوته عند الحفیظه واقما قامعا(202)
امام علی (علیه السلام): زیرک کسی است که پیشگیر شهوت خود باشد و در هنگام خشم، تندی و سورت، خویش را مقهور و سرکوب کند.
علی (علیه السلام): الکیس تقوی الله سبحانه و تجنب المحارم و اصلاح المعاد(همان)
امام علی (علیه السلام): زیرکی، پرهیز از خدای سبحان است و دوری از حرامها و درست کردن معاد.
رسول الله (صلیاللهوعلیهوآله): احمق الحمق الفجور(203)
پیامبر خدا (صلیاللهوعلیهوآله) بدترین حماقت نابکاری و هرزگی است.
علی (علیه السلام): من اعظم الحمق مؤاخاه الفجار(204)
امام علی (علیه السلام): دوستی کردن با نابکاران بالاترین بیخردی است.