تربیت
Tarbiat.Org

خانه

آذرخشی دیگر در آسمان کربلا
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

ولایت مؤمنان بر یکدیگر

خداوند درباره مؤمنان فرمود: المؤمنین و المؤمنات بعضهم اولیاء بعض ولی درباره منافقان می‏فرماید: المنافقون و المنافقات بعضهم من بعض چرا خداوند فرمود برخی از مؤمنان بر برخی دیگر تولی دارند ولی منافقان همه یکپارچه هستند؟
این مساله را از دو جهت می‏توان بررسی کرد. اگر بعضم اولیاء بعض را به معنای ولایت بگیرم، یعنی مؤمنان نسبت به همدیگر ولایت دارند. برای این که مؤمنان بتواند بر یکدیگر امر و نهی کنند، باید یک مجوز قانونی و تسلط قانونی، داشته باشند. لذا خداوند می‏فرماید مؤمنان بر یکدیگر ولایت دارند. پس خداوند یک ولایت، و قدرت قانونی برای آن‏ها جعل کرده است تا بتوانند در کار یکدیگر دخالت و نظارت کنند، و این امر و نهی را به خوبی انجام دهند.
اما در مورد منافقان که می‏خواهند به وسیله امر به منکر و نهی از معروف دین را از مردم بگیرند، و به اصل دین حمله کنند، آن‏ها دیگر احتیاج ببه ولایتی ندارند. زیرا ولایت یک حق قانونی است، و قانون در هیچ جامعه‏ای امر به منکر را تجویز نمی‏کند.
اما اگر بعضهم اولیاء بعض به معنی دوستی و محبت باشد، یعنی برخی از مؤمنان دوست برخی دیگر هستند و نسبت به هم محبت دارند؛ لذا به یکدیگر امر و نهی می‏کنند. مؤمنان نمی‏خواهد رفیق و برادر و خواهر ایمانی آن‏ها، در آتش جهنم بسوزد.
اما منافقان مانند مؤمنان دلداده یکدیگر نیستند. هر کدام از آن‏ها به فکر منفعت خود می‏باشد، تحسبهم جمیعا و قلوبهم شتی(165) خداوند در قرآن کریم می‏فرماید شما منافقان را در یک جبهه مشترک می‏بینید که جمع شدند، و با هم کار می‏کنند. در ظاهر بین آن‏ها اجتماع و هماهنگی و اشتراک و مشارکت است، اما دل‏های آن‏ها از هم پراکنده است. این‏ها در دل خود مهر و محبتی نسبت به هم ندارند. اگر منافع شخصی آن‏ها تامین نشود حتی یکدیگر را ترور می‏کنند. چون هر کسی به فکر منافع خود می‏باشد. اگر اجتماعی را هم تشکیل می‏دهند، و یا در برخی از کارها با هم مشارکتی دارند، به خاطر این است که دامی برای تامین منافع خود گسترانده باشند. اگر در این اجتماع و مشارکت تزاحمی پیدا کنند و منافع شخصی آن‏ها به خطر بیافتد، همه چیز تمام می‏شود و کنار می‏رود. بنابراین منافقان نسبت به یکدیگر، محبتی ندارند.
پس بر اساس مطالب فوق می‏توان چنین نتیجه گرفت که منافقان نسبت به هم محبتی ندارند. و همچنین قدرت قانونی هم برای امر و نهی، ندارند. اما مؤمنان هم نسبت به هم محبت دارند؛ لذا نسبت به یکدیگر دلسوزند و یکدیگر را امر و نهی می‏کنند؛ زیرا نمی‏خواهند برادر و خواهر ایمانی آن‏ها در جهنم بسوزد. و همچنین خدا چنین قدرت قانونی برای امر به معروف و نهی از منکر به آن‏ها داده است. پس آنان نسبت به هم ولایت دارند. نکته دیگر این که در مورد مؤمنان می‏فرماید: و المؤمنون و المؤمنات بعضهم اولیاء بعض و بعد می‏فرماید: یامرون بالمعروف این است که مؤمنان یکدیگر را دوست دارند و نسبت به هم ولایت دارند. ولی در مورد منافقان تعبیر اولیاء نمی‏آورد، بلکه تعبیر بعضهم من بعض آورده می‏شود؛ زیرا می‏خواهد بگوید منافقان در امر به منکر خود، با هم وابستگی دارند و همکاری می‏کنند.