(ارشاد) چون عباس بن علی علیهالسلام بسیاری کشتگان اهل بیت به دید با برادران مادری خود عبدالله و جعفر و عثمان گفت: ای فرزندان مادر من پیش روید تا من اخلاص شما را در راه خدا و رسول صلی الله علیه و آله و سلم ببینم شما را فرزند نیست (تا غم فرزند خورید) پس عبدالله پیشتر رفت و کارزاری صعب کرد. او و هانی بن ثبیت خضرمی دو ضربت رد و بدل کردند و هانی او را بکشت و در مناقب ابن رجز برای او ذکر شده است:
انا ابن ذی النجدة و الافضال - ذاک علی الخیر ذو الفعال
سیف رسول الله ذو النکال - فی کل یوم ظاهر الاحوال
ابوالفرج روایت کرد که او آن روز بیست و پنج ساله بود پس از وی جعفر بن علی پیش سپاه رفت و در مناقب گوید: این رجز میخواند:
انی انا جعفر ذو المعالی - ابن علی الخیر ذی النوال
ذاک الوصی ذو السنا و الوالی - حسبی لعمی شرفا و خالی
احمی حسینا ذالندی المفضال
(ارشاد، طبری، ابوالفرج) هانی بن ثبیت بر وی تاخت و او را بکشت و ابوالفرج از ابی جعفر محمد بن علی علیهالسلام روایت کرده است که خولی بن یزید اصبحی جعفر بن علی علیهالسلام را شهید کرد و ابن شهرآشوب گوید: که خولی بن یزید اصبحی تیر بر شقیقه یا چشم او افکند.
(مترجم گوید: خولی به ضم خاء غلط است و صحیح آن به فتح خاء و فتح واو و تشدید یاء است بر وزن جدلی)
و عثمان بن علی علیهالسلام به مبارزت بیرون آمد و میگفت:
انی انا عثمان ذو المفاخر - شیخی علی ذوالفعال الظاهر
هذا حسین سید الاخایر - و سید الصغار و الاکبار
و بیست و یک ساله بود و راهی را که دو برادر برفتند او نیز برفت و ابوالفرج روایت کرده است که: خولی بن یزید بر او تیری افکند و از پای در انداختش و در مناقب گوید: که تیری بر پهلوی او نشست و از اسب بیفتاد پس مردی به نام بنی ابان بن درام بر او تاخت و او را شهید ساخت و سر او برگرفت.
مؤلف گوید: از علی علیهالسلام روایت شده است که فرمود: من او را به نام برادرم عثمان بن مظعون نامیدم.
مترجم گوید: این حدیث دلالت بر آن ندارد که نامیدن ائمه علیهم السلام اولاد خود را به نام خلفاء جایز نیست چون امیرالمؤمنین علیهالسلام ابوبکر داشت و هم عمرو هم عثمان.