تحقق یا از دست رفتن مطلوب انسان، به تناسب ویژگیها، اضافات و یا عوامل مختلفی که دارد، آثاری بر آن، بار میشود که هر یک از آنها را با عنوان ویژه یادآوری میکنیم:
مطلوب انسان، یک وقت با کار خودش به دست میآید یا از دست میرود و یک وقت، دیگران، واسطه دستیابی انسان به مطلوب خود یا از دست دادن آن میشوند.
اگر کسی خودش سبب خسارت خود شده و کارهای خودش باعث از دست دادن مطلوبش شده است، از حالتیکه به وی دست میدهد، با عنوان ندامت و پشیمانی یاد میکنیم؛ ولی، باید توجه داشت که پشیمانی، چیزی جز اندوه نیست که ویژگی خاصی دارد: ویژگیاش این است که خود انسان با اختیار خود و کارهای خود، زمینه فقدان آن مطلوب و عروض این حالت را فراهم کرده است.
ولی، اگر شخص دیگر سبب شده که ما این مطلوب را از دست بدهیم، حالتی به ما دست میدهد خشم نام دارد. پس خشم نیز با اندوه هم ریشه است با این ویژگی که شخص دیگر، واسطه خسارت، و عروض این حالت شده است و اگر شخص دیگری واسطه دستیابی انسان به مطلوبش شود، حالت خشنودی از آن شخص، به انسان دست میدهد.