تربیت
Tarbiat.Org

اخلاق در قرآن جلد دوم
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

الف) زینتهای دنیوی

قرآن کریم روی این موضوع هم مکرر تکیه کرده و به این خواست و گرایش فطری انسان توجه فرموده است. خداوند در بعضی از آیات، تمام آنچه را که در روی زمین آفریده است به عنوان زینت زمین معرفی کرده می‏گوید:
انا جعلنا ما علی الأرض زینه لها لنبلوهم ایهم احسن عملاً.(221)
[ما آنچه را که بر روی زمین است زینت آن قرار دادیم تا آنان (انسانها را) بیازماییم که کدامیک در عمل (و رفتار خود نیکوترند].
و در بعضی دیگر از آیات بویژه یادآوری می‏کند که گیاهان را زینت قرار داده است تا باعث بهجت و شادابی بینندگان شود، و در یک آیه چنین می‏فرماید:
امن خلق السموات و الأرض و انزل لکم من السماء ماء فانبتنا به حدائق ذات بهجه.(222)
[کیست که آسمان و زمین را بیافرید و آب اران از آسمان فرو فرستاد پس ما بوسیله آن باغهایی شاداب و بهجت آفرین رویاندیم‏].
چیزی که اسنان از دیدن آن خوشحال و شادمان می‏شود. در آیاتی به سنگها یا فلزات قیمتی و چیزهایی که از دریا برای زینت استخراج می‏شود اشاره شده از جمله در یک مورد می‏فرماید:
و هو الذی سخر البحر لتأکلوا منه لحماً طریاً و تستخرجوا منه حلیه تلبسونها.(223)
[و اوست که دریا را رام کرد تا از آن گوشت تازه و پاکیزه تناول کنید و اشیای زینتی برای استفاده از آن در آرایش و تجمل از آن استخراج می‏کنید].
و مشابه همین تعبیر نیز و تستخرجون حلیه تلبسونها(224) در آیه دیگر آمده است. در بعضی دیگر از آیات ستارگان را زینت آسمان معرفی می‏کند و می‏فرماید:
لقد زینا السماء الدنیا بمصابیح.(225)
[محققاً آسمان نزدیک را با چراغهایی زینت بخشیدیم‏].
ستارگان چراغهایی هستند که با نور و درخشش آنها آسمان را زینت بخشیده‏ایم. در آیه دیگری در این زمینه می‏گوید:
و لقد جعلنا فی السماء بروجاً و زیناها للناظرین.(226)
[در آسمان کاخهایی بلند برافراشتیم و آنها را برای بینندگان بیاراستیم‏].
در بعضی از آیات زینتهای آسمانی و زمینی را یک جا جمع کره مورد توجه قرار می‏دهد و می‏فرماید:
افلم ینظروا الی السماء فوقهم کیف بنیاناها و زیناها و مالها من فروج و الأرض مددناها و القینا فیها رواسی وانبتنا فیها من کل زوج بهیج.(227)
[آیا آسمان را بالای سرشان ندیده‏اند (و درباره آن نیندیشیده‏اند)؟ که چگونه بنایش کرده‏ایم و زینتش بخشیده‏ایم و هیچ خللی در آن نیست و زمین را (ندیده‏اند) که چگونه بگسترانیدیمش و در آن کوهها استوار ساخته و از هر نوع گیاهان بهجت زا و شادی آفرین در آن برویانیدیم.]
که در آیه دیگری جمله آخر این آیه به این صورت آمده که فانبتنا فیها من کل زوج کریم.(228) و منظور از کریم در این آیه زیبا است و در آیه سومی و انبتنا فیها من کل شی‏ء موزون. آمده که موزون در این آیه به معنی چیزی است که سنجیده و حساب شده باشد. کسانی که در فلسفه جمال حقیقت و چیستی جمال را مورد بحث و بررسی قادر می‏دهند، شاید از این آیه بتوانند شاهدی برای این نظریه پیدا کنند ه ملاک جمال یا یکی از ملاکهای آن، موزون بودن و تناسب اجزای شی‏ء جمیل، با یکدیگر است.