تربیت
Tarbiat.Org

اخلاق در قرآن جلد دوم
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

ارزش اخلاقی استفاده از مرکب‏

استفاده از مرکبها و سواریهای طبیعی و غیر طبیعی، از جهت ارزیابی و ارزش گذاری اخلاقی، همانند استفاده از نعمتهای دیگر است. یعنی انسان در استفاده از این نعمت نیز تا وقتی که با کمالات دیگر خود انسان در استفاده از این نعمتها آزاد است و هیچ اشکال و ارزش منفی در آن وجود ندارد و چنانکه قبلا گفتیم، اصولا، لذتهای فطری که یکی از آنها همین لذت‏بری از سواری و مرکوب است هیچ بار ارزشی مثبت و منفی ندارد؛ ولی، در سایه انگیزه‏های خاصی که به آن تعلق می‏گیرد می‏تواند ارزش اخلاقی مثبت یا منفی پیدا کنند.
کسی که فی المثل از مرکب استفاده می‏کند تا اگر مسؤولیتی در برابر افراد جامعه دارد، آن مسؤولیت را بهتر و سریعتر و سرحال‏تر انجام دهد و یا هدف الهی دیگری داشته باشد و انگیزه او در انجام این عمل به شکلی به خدا و دستیابی به رضایت او منتهی شود، استفاده از مرکب برای او در پرتو هدف والایی که دارد، ارزشمند است و از مطلوبیت برخوردار خواهد بود و البته درجه ارزش کار او بستگی به شدت و ضعف این انگیزه و مقدار تأثیری دارد که بر عمل او خواهد گذارد.
متقابلا کسی که از روی تفاخر و تکاثر بخواهد از این نعمتها استفاده کند و بدون توجه به وضع فلاکت بار دیگران و فقر و گرسنگی و مشکلات اجتماعی دیگر، هر چندی مدل ماشین خود را عوض کند تا به رخ دیگران بکشد که این ما هستیم که از این سیستم پیشرفته ماشین یا از فلان هواپیما استفاده می‏کنیم، آری اینگونه انگیزه‏ها منشا ارزش منفی استفاده از مرکب می‏شود.