در این فترت و دوران تحول فرصتی پیش آمد که امام سجاد (علیه السلام) بصورت دعا حقایق را حفظ فرمود و امام محمد باقر (علیه السلام) هزار نفر از جوانان صحابه را برگزید و بآنها درس علم و فضیلت آموخت و آماده مستعد کرد تا دوران مکتب کامل اسلام را فرا گیرند در نیمه قرن دوم مکتب امام جعفر صادق (علیه السلام) گشوده شد.
یکی از شاگردانش جابر بن حیان بود که بیش از 310 جلد کتاب در فنون مختلف نوشت و 110 کتاب او بزبانهای زنده دنیا ترجمه شد و چندین اختراع شیمیائی نمود که هنوز مورد استفاده میباشد اکسیر اعظم را او اختراع نمود که پس از 12 قرن بدان فرمول در سویس طلا ساختند و در جراید دنیا منتشر نمودند که فرمول جابربن حیان شاگرد امام جعفر صادق (علیه السلام) است.
(جلد سوم زندگانی امام صادق ص 178 156)
در فترت سیاست اموی و عباسی موقع مقتضی بدست آمد تا امام صادق (علیه السلام) در طول نیم قرن مکتب جعفری را تأسیس نموده تشکیل داد و در این مدرسه قریب 20 هزار دانشمند بزرگ که هر یک از آنها برای یک کشوری زمامداری نمودند تربیت فرمود از این بیست هزار نفر چهار هزار مدرس فحل و فقیه نیرومند و صاحب نظر تربیت کرد از این چهار هزار نفر چهارصد نفر مصنف و مؤلف بوجود آورد و بآنها تعلیم فرمود که اصول علمی اسلام را بنویسند و آنها بنام اصول اربعمائه چهارصد اصل کتب خود را نوشتند و بامضاء امام (علیه السلام) رسانیدند و از میان این اصول تا عصر امام زمان (عج) بحث اصولی بود امام صادق (علیه السلام) بنابر شرحی که در سه جلد زندگانی آن حضرت داده شد بتنهائی 220 رشته علم تدریس میفرموده احتجاجات حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) بدنباله مکتب جعفری و احتجاجات عمیق و ریشه دار امام رضا (علیه السلام) در کاخ امپراطوری مامون عباسی و احتجاجات امام هادی (علیه السلام) و عسکری (علیه السلام) دنباله آن بود تا در نیمه قرن سوم عصر حضرت عسکری علمائی بزرگ در اندیشه تجمع اصول اربعمائه بر آمدند و شیخ کلینی کتاب نفیس کافی را نوشت که امام فرمود کافی لشیعتنا و ابن بابویه صدوق کتاب من لایحضره الفقیه را و شیخ طوسی تهذیب و استبصار را نوشتند این چهار کتاب خلاصه فشرده اصول اربعمائه میباشد.
و پس از این چهار کتاب چهار کتاب دیگر از چهار شخصیت دیگر تتمیم و تکمیل گردید.
و سائل شیخ حر عاملی وافی فیض کاشانی بحارالانوار علامه مجلسیمستدرک الوسایل شیخ نوری.
مؤلف کافی حضرت ثقه الاسلام کلینی (کلین بفتح کاف نام قریهای از قراء ورامین است و اینک از توابع تهران بشمار میرود).
محمد بن یعقوب بن اسحق کلینی رازی متولد 329 از محدثین عالی مقام بود که در مدت بیست سال و این کتاب را تألیف نمود. کافی مشتمل بر 34 کتاب است.
اصول کافی مشتمل بر عقل جهل توحید حجت ایمان و کفر و دعا و فضل قرآن و کتاب عشره است.
فروع کافی مشتمل بر 26 کتاب است: طهارت حیض جنایز صلوة زکوةصیام - حج جهاد معیشت تجارت نکاح عقیقه طلاق تدبیر کتابه صید ذبایحاطعمه اشربه و غیره که تمام کتب فقه را تشکیل میدهد.
روضه کافی فقط اخبار راجع به خمس است.
شیخ طوسی کتب دیگری را هم نسبت بکلینی داده که در این و جیزه نمیگنجد.
اما سخن ما درباره کتاب ایمان و کفر اولین کتاب کافی کلینی است که درباره ایمان و کفر است.