تربیت
Tarbiat.Org

خانه

نفوذ و استحاله‏
مرکز غدیر‏‏‏

4-3- پلورالیسم‏

پلورالیسم مکتبی است که اصالت را به کثرت گرایی می‏دهد، این اندیشه خود به گرایش‏های متفاوتی چون پلورالیسم اخلاقی، سیاسی، اجتماعی و دینی تقسیم شده است.
نظریه‏پردازان محافل به اصطلاح علمی و آکادمیک و ارتجاع روشنفکری با ترویج و اشاعه این نظریه خصوصاً پلورالیسم دینی سعی دارند در مبانی و معرفت دینی ایجاد تشکیک نموده و سپس دامنه آن را به حوزه‏های سیاسی و اجتماعی کشانیده و بدین ترتیب راه را برای ایجاد استحاله فرهنگی و سیاسی هموار سازند.
پلورالیسم یا کثرت گرایی اساس اندیشه سیاسی لیبرالیسم، در قرن بیستم می‏باشد، که حقیقت مطلق، نجات و رستگاری را منحصر در یک دین و مذهب و پیروی از یک شریعت و آیین نمی‏داند، بلکه معتقد است که حقیقت مطلق، مشترک میان همه ادیان است و ادیان، مذاهب، شریعت‏ها و آیین‏های مختلف در واقع جلوه‏های گوناگون حق مطلقند و در نتیجه پیروان همه ادیان و مذاهب به هدایت و نجات دست می‏یابند.
جان هیک که طرفدار این نظریه می‏باشد می‏گوید:
ادیان مختلف، جریان‏های متفاوت تجربه دینی هستند که هریک در مقطع متفاوتی در تاریخ بشر آغاز گردیده و هر یک، خود آگاهی عقل خود را درون یک فضای فرهنگی متفاوت بازیافته است.(193)
بنا به نظریه پلورالیسم آنچه از دین برداشت می‏شود، فهم‏های افراد هستند و این برداشت‏ها می‏تواند درست یا غلط باشد و معتقدند دین دارای قرائت‏های متفاوتی است و از دین باید قرائت‏های عصری نمود.
یکی از اشاعه دهندگان پلورالیسم، سروش می‏باشد که معتقد است:
کتاب الهی و سخن پیامبر، همواره تفسیرهای متعدد بر می‏دارد.(194)
با این تفاسیر و برابر این نظریه دین حجیت خود را از دست می‏دهد و ایمان ملغی می‏گردد، چرا که این اندیشه، همه را، حتی بی‏دینان را اهل فلاح و نجات می‏داند، دین نقش هدایت‏گری خود را از دست می‏دهد. در قرائت‏های متفاوت از دین، برات بدعت داده می‏شود و در یک کلام شریعت تعطیل می‏گردد.
سروش می‏گوید:
همین که صداقت داشته باشیم کافی است، در این صورت همه در سبیل هدایت و نجات هستند. منتها یکی آگاهانه و دیگری ناآگاهانه.
وی در کتاب خود تحت عنوان صراطهای مستقیم می‏نویسد:
اینها، آموزه‏های کلامی - فقهی دگماتیک، بیش نیستند و به آموزه‏های کلامی و فقهی دگماتیک رضایت دادن و خود را اهل نجات و سعادت شمردن، کاری سبک کارانه است.(195)
بنابراین اشاعه دهندگان این نظریه که محافل به اصطلاح علمی و آکادمیک و ارتجاع روشنفکری می‏باشند در امتداد مسیر استحاله سیاسی انقلاب اسلامی گام برمی‏دارند و به صورت کاملاً مشخص، نظام سیاسی مبتنی بر دین (نظام ولایی) را نشانه گرفته‏اند.