زمینههای دیگر نیز برای اندیشه وجود دارد و بر انسانهایی که به فکر صعود و تعالی هستند لازم است فکر خویش را در آنها هم بکار گیرند. کسانی که معرفتشان کاملتر و روحشان لطیفتر است باید درباره حضور خداوند بیندیشند و به این حقیقت که او ناظر است و به همه کارهای ما آگاهی دارد توجه خویش را متمرکز سازند. چنانکه او خود فرموده است:
والله خبیر بما تعملون.
همچنین، لازم است درباره نعمتهای عظیم و بی حد و حصر خداوند بیندیشیم تا محبت او را در دلهایمان ایجاد کند و آن را بیفزاید.
محبت خدا و اولیاء نیرومندترین انگیزهای است، که در برابر همه گناهان و جاذبههای منحرف کننده، به انسان استقامت، ایستادگی و پایداری میدهد تا بر آنها پیروز و مسلط شود. و راه ساده تحصیل این محبتها اندیشیدن درباره نعمتها، لطفها و توجهاتی است که به انسان مبذول داشته است. در یک حدیث قدسی آمده است که: خدای متعال خطاب به حضرت موسی فرمود:
یا موسی حببنی الی خلقی.
مرا در دل خلق محبوب کن و چنان کن که آنان مرا دوست بدارند. موسی از خداوند پرسید چگونه؟ و خداوند در پاسخ به او فرمود: نعمتهای مرا یادآوریشان کن و مورد توجهشان قرار بده.
این فطری انسان است که هر کس به وی احسان میکند در دل خویش نسبت به او محبت ورزد. چرا که انسان بنده احسان است. و احسان فطرت انسان را بیدار میکند و محبت خدا را که در فطرت وی ریشه دارد بر میانگیزد. انسان آن کس را که در وقت گرفتاری به داد او رسیده باشد و از مخمصهای خلاصش کرده باشد هیچ گاه فراموش نخواهد کرد و پیوسته خویش را مدیون او میداند؛ ولی، با این همه ریز و درشت که سراسر زندگی و محیط زندگی انسان را پر کرده نعمتهایی که از جهت کمی و کیفی قابل مقایسه با این کمکها و هدایای کوچک انسانی نیستند و همه را خداوند در اختیار انسان قرار داده است با این همه چرا انسان خدا را فراموش میکند و توجه چندانی به ولی نعمت اصلی خود، خدای مهربان ندارد؟ در پاسخ باید گفت: این فراموشی و بی توجهی به خاطر غفلت از نعمتهای بزرگ خداوند است و اگر درباره این همه نعمت در اندیشه فرو رویم و عمق و عظمت و نقش اساسی آنها را درک کنیم طبعا، محبت خدا که مالک اصلی آنهاست در دل زنده و انگیزه شکر گزاری نسبت به خداوند و اطاعت از وی در ما فعال خواهد شد و در این صورت است که بسیاری از مشکلات در زندگی شخصی و اجتماعی انسان حل میشود.