شبهه دیگر اینکه خدای تعالی درباره منافقان، مانند مؤمنان، واژه «اولیا» را که به معنای دوستی یا نوعی سلطه قانونی است، به کار نبرده است. این مسئله را از دو جهت میتوان بررسی کرد؛ زیرا اگر این واژه را به معنای ولایت بگیریم که به معنای ولایت مؤمنان بر همدیگر است، برای اینکه مؤمنان بتوانند بر یکدیگر امر و نهی کنند، باید مجوز و تسلط قانونی داشته باشند، و خدای تعالی نوعی ولایت و قدرت قانونی برای آنان جعل کرده تا بتوانند در کار یکدیگر دخالت کنند. اما منافقان، که با «امر به منکر» و «نهی از معروف» میخواهند دین را از مردم بگیرند، نیازی به ولایت ندارند؛ زیرا ولایت یک حق قانونی است و قانون در هیچ جامعهای، امر به منکر را تجویز نمیکند.
«ولایت» میتواند به معنای دوستی و محبت باشد؛ بدین معنا که برخی از مؤمنان دوست برخی دیگرند و به هم محبت میورزند؛ از این روی، وقتی میبینند ضرر و زیانی متوجه مؤمنی میشود، نگران میشوند و میکوشند که او را متوجه ضرر کنند. مؤمنان چون به همدیگر محبت دارند، یکدیگر را امر و نهی میکنند و راضی نمیشوند برادر و خواهر ایمانی آنان در آتش جهنم بسوزند. اما منافقان مانند مؤمنان دلداده یکدیگر نیستند. هر کدام از آنها به فکر منفعت خویش است. اگرچه در ظاهر، میان آنان اجتماع، هماهنگی و مشارکت باشد، دلهاشان از هم پراکنده است؛ چنان که خدای تعالی درباره آنان میفرماید:
تحسبهم جمیعا و قلوبهم شتی؛(248) آنان را متحد میپنداری، ولی دلهایشان سخت پراکنده است.
در دلهای پراکنده آنان مهر و محبتی در قبال هم وجود ندارد. اگر منافع شخصی آنان تأمین نشود، به جان یکدیگر میافتند و حتی یکدیگر را ترور میکنند؛ چون هر کسی به فکر منافع خود میباشد، و اگر اجتماع تشکیل میدهند و در برخی کارها با هم مشارکت دارند، به دلیل آن است که دامی برای تأمین منافع خود بگسترانند. اگر در این اجتماع و مشارکت تزاحم پیدا کنند و منافع شخصی آنان به خطر افتد، همه چیز تمام میشود و محبتی در میانشان نمیماند؛ در حالی که مؤمنان به هم محبت دارند، و از همین روی، دلسوز یکدیگرند و همدیگر را امر و نهی میکنند؛ زیرا میخواهند برادر و خواهر ایمانی آنان در آتش جهنم نسوزد. از این روی، خدا چنین قدرت قانونیای برای امر به معروف و نهی از منکر به آنها داده است و آنان بر هم ولایت دارند. بدین جهت، خدای تعالی درباره مؤمنان میفرماید که آنان اولیای یکدیگرند، ولی این تعبیر را درباره منافقان به کار نمیبرد.