تربیت
Tarbiat.Org

آفتاب ولایت‏
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

حکمت غیبت امام دوازدهم (علیه السلام)

امروز پس از هزار و چند سال، اگر کسی بخواهد بفهمد، اساس و محور اصلی آن چه بر پیامبر اسلامی (صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شد چه بوده است می‏تواند برای پرسش‏های خویش، پاسخ درست و قانع کننده‏ای بیابد؛ اما هدف دیگری نیز وجود دارد. اگر گروهی از انسان‏ها راه درست را برگزیدند و خواستند راه پیامبر و امامان معصوم (علیهم السلام) را ادامه دهند، آن وقت است که امام به غیر از راهنمایی امت خود، وظیفه راهبری را نیز بر عهده می‏گیرد. امام تاکنون راه جهنم و بهشت را به امت نشان می‏داد تا مردم راه‏ها را بشناسند و بتوانند برگزینند؛ ولی حالا که راه را انتخاب کرده‏اند و می‏خواهند جامعه اسلامی را تشکیل دهند، امام باید رهبری و امامت جامعه را عهده دار شود و مردم را به سوی کمال و سعادت پیش برد و در طول مسیر، مدیریت این جامعه را بر عهده بگیرد؛ برای مثال، وقتی مردم کوفه حاضر شدند با امیر مؤمنان علی (علیه السلام) بیعت کنند، حضرت فرمود:
لولا حضور الحاضر و قیام الحجه بوجود الناصر... لألقیت حبلها علی غاربها.(148)
من تا به حال مهار شتر خلافت را روی دوش شتر انداخته بودم تا هر طرف که می‏خواهد برود؛ اما حالا که با من بیعت کرده و حاضر شده‏اید مرا در امر خلافت یاری کنید، حجت بر من تمام شد. حالا وظیفه من این است که مدیریت جامعه را بپذیرم.
فقط برای دو امام معصوم (علیهما السلام) زمینه‏های حکومت فراهم آمد که نخستین آنها امیر مؤمنان علی (علیه السلام) بود که در چهار سال و نه ماه آخر زندگی‏اش به خلافت رسید، و دیگری، امام حسن (علیه السلام) بود؛ ولی برای امامان دیگر چنین زمینه‏ای پیش نیامد. در زمان امامان دیگر، مردم می‏گفتند: ما آزاد هستیم و شما را نمی‏خواهیم.
در گوشه و کنار، افرادی می‏خواستند اقلیت‏های کوچکی را پدید آورند؛ اما به حدی نبودند که بتوانند جامعه تشکیل دهند. این بود که رهبری در زمان امامان معصوم دیگر به دست نااهلان و ستمگران افتاد و برای راهبرانی که خدا و پیامبر آنان را تعیین کرده بودند، زمینه حکومت فراهم نشد تا بتوانند مدیریت جامعه را به عهده گیرند. زمینه ادای چنین وظیفه‏ای برای آنها پیش نیامد؛ چرا که مردم با آنها همراهی نمی‏کردند. پیامبر اکرم و امامان معصوم (علیهم السلام) با علم خدایی خود پیش بینی کرده بودند که روزی جامعه بشری، آمادگی پذیرش حکومت الاهی را خواهد یافت. پیش از این که امیر مؤمنان علی (علیه السلام) حکومت را پذیرفت، با مخالفت اصحاب جمل و نهروان و صفین رو به رو شد و با آنها قاطعانه جنگید؛ ولی تا جامعه اسلامی تشکیل نشده بود و مردم با رئیس و مدیر جامعه اسلامی بیعت نکرده بودند، حضرت وظیفه‏ای نداشت.
هنگامی که مردم با امام خود بیعت می‏کنند، دیگر نباید بیعت شکنند؛ چرا که جامعه اسلامی تشکیل، و در آن قانون اسلام حاکم شده است. در این جا مردم باید به آن بیعتی که کرده‏اند، پایبند باشد.