تربیت
Tarbiat.Org

آفتاب ولایت‏
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

تعداد امامان و حکمت آن‏

در این جا برای ما این پرسش پیش می‏آید که چرا خداوند، پس از هزار و چهار صد سال که پیامبران را در زمان‏های گوناگون برانگیخت، ناگهان تصمیم گرفت دوازده امام معصوم را پیشوای مردم قرار دهد. چرا سیزده یا چهارده امام را برنگزید؟! خداوند برای تقویت مبانی فکری در جامعه اسلامی، امامان را فرستاده است و تعداد آن‏ها را خودش تعیین می‏کند. پیامبری که از طرف خدا برانگیخته می‏شود، باید وضعیت روحی، روانی و فیزیولوژیکی خوب، و صفای روحی والایی داشته باشد تا بتواند با فرشته وحی تماس برقرار کند. این کار را هر کسی نمی‏تواند انجام دهد. خداوند بزرگ، دستگاه آفرینش را طوری تنظیم می‏کرد تا فردی که قرار بود به پیامبری برانگیخته شود، در وضع طبیعی یا خاص، توان دریافت وحی را داشته باشد. هیچ آزمایشگاه و برهان عقلی نمی‏تواند جزئیات برانگیخته شدن پیامبران و برگزیدن امامان معصوم (علیهم السلام) را از طرف خدا درک کند. شناخت درست برای زندگی سعادتمندانه، هیچ گاه با عقل تحقق نمی‏یابد؛ پس انسان، به غیر از عقل، به وحی نیز احتیاج دارد.
کسانی می‏گویند: که چرا خداوند توانا در حالی که می‏توانست سیصد امام برگزیند، دوازده امام را انتخاب کرد؟! این یک تفکر گزاف‏گویانه در کار خدا است؛ یعنی گمان می‏کنند چون خدا قادر است و می‏تواند هر موجودی را که اراده کرد به امامت یا پیامبری برگزیند، آنها نیز می‏توانند به پیامبری یا امامت انتخاب شوند. کار خدا مجرایی دارد که بر اساس مصالح انسان‏ها تنظیم شده است. اصل و هدف آفرینش انسان بر این است که جامعه اسلامی، نظامی عادی داشته باشد تا زمینه‏ای برای انتخاب انسانها پدید آید؛ برای مثال اگر مردم خواستند امامان و پیامبران میان آنها نباشند، آزادند. قدرت اختیار انسان باید تا حدی باشد که اگر خواست، بتواند در برابر سخن پیامبر خدا هم عصیان کند یا برعکس، به سخنان پیامبران الاهی عمل کند. در هر حال، انسان انتخابگر باید بتواند هر دو راه را برگزیند و نباید در انتخاب او محدودیتی داشته باشد؛ پس در زمینه گزینش راه‏های متعدد، به غیر از عواملی که انسان را به طرف کارهای خیر و سعادت دعوت می‏کند، باید عوامل دیگری نیز وجود داشته باشد تا در جامعه تساوی برقرار شود.