بدانکه از برای هر یک از این چهار قوه متقدمه لذت و المی است، لذت عقل در علم و معرفت و المش در جهل و حیرتست، و لذت غضب در غلبه و تسلط و المش در خلاف آن است، و همچنین شهویه و وهمیه لذت هر یک در چیزی است که مقتضای طبیعت و جبلت(19) آن است و المش در خلاف آن است و بالاترین لذتها لذت عقلیه است و باید دانست که از برای انسان اگر چه قوا و جوارح بسیار است ولکن همه آنها مطیع و فرمانبردار این چهار قوهاند و آنچه باعث اثر و منشأ خیر و شر است این چهار است، پس همه رذائل و فضائل از این چهار قوه پدید میآید، ولکن خیرات و نیکیهای قوه عاقله در حال تسلط آن است و بدیها و شرور آن در حالت عجز و زبونی آن است در تحت سایر قوا و از سه قوه دیگر عکس است.(20)