آنچه هر انسان عاقلی با تمام وجود آن را تصدیق میکند و بعد از تصدیق باید به لوازم آن پای بند باشد این است که ما انسانها آفریده و بنده خدا هستیم. خدای متعال است که عالم را خلقت نموده و ما را از نعمت وجود برخوردار کرده است و برای این که ما انسانها به تکامل و سعادت برسیم با فرستادن بهترین بندگانش همراه با کتب آسمانی، نعمت خویش را بر ما تمام کرده است. شکر و سپاس نعمت هدایت و دین، که بزرگترین نعمت الهی بعد از نعمت وجود محسوب میشود، جز با قبول بندگی و عبودیت خدا، که این نیز بالاترین مقام متصور در حق انسان محسوب میشود، تحقق پیدا نمیکند.
از طرف دیگر این خدای متعال است که بر انسانها منت دارد که نعمت خویش را در حق آنها تمام کرده است و هدایت و دین حق را بر آنها فرو فرستاده است. راستی چه اندکند آنها که بی قدری و ناچیزی خود را بشناسند و به عظمت خدا و بزرگی نعمتهایی که برای انسان آفریده است پی ببرند و آن همه لطف و مهربانی خدا را در حق خود درک کنند!
راستی چه قدر زشت و ناپسند و ناسپاسی است که انسان نادان بر خدا منت داشته باشد که هدایت و راهنمایی او را پذیرفته است. غافل از آن که خدا بر ما منت دارد؛ زیرا او ما را به دین حق هدایت کرده است.
قرآن کریم خطاب به پیامبر صلی الله علیه و آله میفرماید: یمنون علیک ان اسلموا قل لا تمنوا علی اسلامکم بل الله یمن علیکم ان هدیکم للایمان؛(80) مردم بر تو منت مینهند که اسلام آورند؟! بگو اسلام آوردن خود را بر من منت نگذارید، بلکه این خداست که بر شما منت دارد که شما را به ایمان هدایت کرده است. این شما هستید که باید با بندگی و اطاعت و عبادت، این حق را به طور شایسته ادا کنید، نه آن که به بهانه ایمان آوردن خود را صاحب حق بدانید و از خدای متعال طلبکار باشید. بنابراین در بینش دینی، اصل بر بندگی و عبودیت و تسلیم در مقابل خداست، نه بر منیت و روح استکباری در مقابل خدا. پیامبر صلی الله علیه و آله داشتن روحیه منیت و استکباری به جای آن که خدا را بر نعمت دین و هدایت شکرگزار باشند و از او به خاطر دین حق ممنون باشند، بر خدا منت دارند که دین را پذیرفتهاند و خود را صاحب حق و طلبکار خدا میدانند و از خدا (از موضع طلبکارانه) انتظار پاداش و رحمت دارند! همچنین در قبال ایمان آوردن خود را مستحق هیچ نوع مجازاتی نمیدانند. هر چند خدای متعال هیچ مجازاتی را بدون دلیل بر بندهای روا نمیدارد، لکن پیامبر صلی الله علیه و آله داشته چنین روحیهای را فتنه در دین میداند؛ زیرا صاحبان چنین روحیهای، آن جا که رعایت دستور دینی با خواستههای نفسانی آنها سازگاری ندارد به راحتی با توجیهات نابجا در صدد فریب خویش و دیگران بر میآیند. بنابراین، داشتن روحیه استکباری مذکور در مقابل خدا با حقیقت دین و روح اسلام، که چیزی جز تسلیم در مقابل دین خدا نیست، ناسازگار است.