ششمین تذکری که توجه خوانندگان را بدان جلب میکنیم لزوم توجه به قراین کلامی و مقامی و شان نزول آیات است. هر چند قرآن کریم برای همه عصرها و نسلها نازل شده است و مخاطب آن مردم همه عصرهایند؛ لکن قراین و شان نزولها و موقعیتهای زمانی و مکانی که آیات کریمه در آن نازل شده است برای مخاطبان اولیه و مردمان عصر نزول قرآن چنان روشن بوده است که جای هیچ گونه تردید و اختلافی در معنا و تفسیر آن باقی نمیمانده است. به علاوه اگر آیهای مبهم مینموده، دسترسی مردم به پیامبر صلی الله علیه و آله چندان مشکل نبوده است. اما امروزه با دور شدن از عصر نزول و امکان مخفی شدن بعضی قراین و شان نزولها، ضرورت و لزوم دقت در فهم صحیح از قرآن اهمیت مضاعف مییابد.
از طرف دیگر، اطلاع از معانی حقیقی و لغوی الفاظ به کار رفته در قرآن کریم از مسائلی است که بدون آن، فهم صحیح و تفسیر درست قرآن میسر نیست. ممکن است غفلت از تحول معنایی، که گاه به مرور زمان در یک لغت رخ میدهد، موجب اشتباه و بدفهمی شود.
برای مثال، معنا و مفهوم کلمه تقیه برای همگان روشن است. آنچه در فرهنگ عمومی از این کلمه اراده میشود این است که شخصی عقیده و مذهب خود را مخفی کند و چنان وانمود کند که مخاطب او از عقیده و مذهب واقعی او آگاه نشود. این، در حالی است که معنای لغوی تقیه، پرهیزکاری است و در قرآن و نهجالبلاغه به همین معنا به کار رفته است. هر چند واژه تقیه در قرآن نیست، لکن واژه ((تقاه))، که مرادف با، تقیه و تقواست در آیه اتقوا الله حق تقاته(50) آمده است.