با این که ما معتقدیم قرآن کریم بزرگترین هدیه الهی برای انسانها و گرانبهاترین میراث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در میان مسلمین است، امت اسلامی آن طور که شایسته است برای استفاده از این میراث عظیم از خود همت نشان نداده و نمیدهد. جامعه اسلامی پس از وفات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله علی رغم تاکیدات فراوان حضرتش مبنی بر وجوب رجوع و عمل به قرآن، به عنوان ثقل اکبر، و فرا گرفتن علوم قرآن از اهل بیت علیهم السلام به عنوان ثقل اصغر، از تمسک به این حبل متین الهی محروم مانده است. در نتیجه جامعه اسلامی از جایگاه اصلی خویش که قرآن آنها را بدان مژده داده و میفرماید: انتم الاعلون ان کنتم مومنین(1) بازماندهاند و امروزه به این واقعیت تلخ میباید اقرار نمود که جامعه اسلامی به دلیل فاصله گرفتن از واقعیت قرآن و علوم اهل بیت، متحمل خسارتهای جبران ناپذیری شده است.
اما علی رغم دوری مسلمین از حقیقت قرآن و غریب بودن این گوهر آسمانی و عطیه رحمانی، پرداختن به ظاهر آن در میان مسلمین گهگاه از رواج و رونق خوبی برخوردار بوده است.
عموم مسلمانان قرآن را کتابی مقدس و آسمانی که در شب قدر بر قلب مبارک پیامبر نازل شده است، میشناسند و بدان احترام میگذارند. امروزه چاپ قرآن کریم با کاغذهای عالی و جلدهای زرین، و تلاوت و حفظ آن و تسلط بر علومی که به ظواهر قرآن میپردازد، از قبیل تجوید و مانند آن جایگاه ویژهای در فرهنگ مسلمین پیدا کرده است و هر از چند گاهی شاهد برگزاری مسابقات حفظ و قرائت قرآن کریم در سطح بینالملل کشورهای اسلامی هستیم و این خود جای بسی خوشبختی است.
البته ناگفته نماند که رونق گرفتن قرآن کریم در سایر کشورهای اسلامی نیز تا حدود زیادی مرهون حضرت امام خمینی (ره) و پیروزی انقلاب اسلامی ایران بوده است، زیرا بعد از پیام حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر اداره حرمین شریفین به دست شورایی متشکل از کشورهای اسلامی بود که عربستان به تعمیر و توسعه حرمین شریفین، پرداخت تا بدین وسیله خود را پیشگام تبلیغ اسلام و قرآن وانمود کند و از توجه ملتها و کشورهای مسلمان به ایران اسلامی جلوگیری کند.
در هر حال، پرداختن به ظاهر قرآن و دور ماندن از حقیقت آن، از بزرگترین مشکلاتی بوده است که پیوسته جوامع اسلامی از ناحیه آن ضربههای جبران ناپذیری خوردهاند. روشن است که تا مسلمانان از ظاهر قرآن به باطن آن در نگذرند و از گفتار به عمل روی نیاورند، هدایت قرآن درباره آنها تحقق نیافته است.
این مجموعه در صدد بررسی عوامل دور افتادن مسلمانان از حقیقت قرآن و عترت، پس از وفات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیست. آنچه در این نوشتار آمده، جلوههایی از حقیقت قرآن از دیدگاه نهجالبلاغه و از زبان خود قرآن کریم است و خواننده، قرآن را از منظر امیر مومنان علیهالسلام میشناسد و با عظمت آن آشنا میشود. همچنین به طرح پارهای از شبهاتی که از جانب برخی معاندان مطرح میشود و پاسخ آنها، پرداخته شده است. در خاتمه نیز از زبان قرآن ناطق، علی علیهالسلام، علل و انگیزههای شیطانی طرح این گونه شبههها بیان میگردد.
لازم به ذکر است که مطالب این کتاب در واقع مجموعه چند سخنرانی است که حضرت آیت الله مصباح یزدی در رمضان سالهای 1377 و 1378 هجری شمسی در قم ایراد داشتهاند. از آن جا که سعی بر آن بوده که تا حد امکان، مطالبی که استاد بیان کردهاند کم و زیاد و جا به جا نشود و فقط تلاش شده زبان گفتاری تا حدودی به زبان نوشتاری نزدیک گردد، لذا طبیعی است که دقتهای معمول نگارشی و ویرایشی به طور کامل و صددرصد در این کتاب به چشم نمیخورد.
در پایان از محقق ارجمند جناب حجت الاسلام محمدی که کار تدوین این مجموعه را به انجام رساندهاند و نیز جناب حجت الاسلام نادری که امر ویرایش آن را بر عهده داشتهاند سپاسگزاری نموده و مزید توفیقات ایشان را از درگاه ایزد منان خواستاریم.
انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)